Donnerstag, 31. Mai 2007

Erlkönig Για την Αμαλία


Τι να γράψει ενας άθεος για την νεαρή γυναίκα που έσβυσε?
Μου ήρθε στο μυαλό ο καλπασμός προς τον θάνατο του Goethe με την θεϊκή μουσική του Schubert.
Ακούστε τη μουσική και προσέχτε το τέλος:
In seinen Armen das Kind war tot
στην αγκαλιά του το παιδί ήταν νεκρό
Ο πατέρας τρέχει μες την ανεμοδαρμένη και σκοτεινή νύχτα, ψάχνοντας απεγνωσμένα να βρεί έναν γιατρό, να σώσει το γυιό του.
Μετά από πάνω από 200 χρόνια, η νεαρή γυναίκα, η Αμαλία, με την ίδια αγωνία έψαχνε να βρεί ένα γιατρό.
Δεν βρήκε, στο δρόμο ξεψύχησε.

Ας την θυμούνται οι αγαπημένοι της και ας ελπίσουμε, τι άλλο να κάνουμε, σ έναν άλλο κόσμο, που δεν θα χανόμαστε από την αδιαφορία του συνάνθρωπού μας.

Wer reitet so spät durch Nacht und Wind?
Es ist der Vater mit seinem Kind;
Er hat den Knaben wohl in dem Arm,
Er faßt ihn sicher, er hält ihn warm.


Mein Sohn, was birgst du so bang dein Gesicht? -
Siehst Vater, du den Erlkönig nicht?
Den Erlenkönig mit Kron und Schweif? -
Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif. -


»Du liebes Kind, komm, geh mit mir!
Gar schöne Spiele spiel ich mit dir;
Manch bunte Blumen sind an dem Strand,
Meine Mutter hat manch gülden Gewand.«


Mein Vater, mein Vater, und hörest du nicht,
Was Erlenkönig mir leise verspricht? -
Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind;
In dürren Blättern säuselt der Wind. -


»Willst, feiner Knabe, du mit mir gehn?
Meine Töchter sollen dich warten schön;
Meine Töchter führen den nächtlichen Reihn
Und wiegen und tanzen und singen dich ein.«


Mein Vater, mein Vater, und siehst du nicht dort
Erlkönigs Töchter am düstern Ort? -
Mein Sohn, mein Sohn, ich seh es genau:
Es scheinen die alten Weiden so grau. -


»Ich liebe dich, mich reizt deine schöne Gestalt;
Und bist du nicht willig, so brauch ich Gewalt.«
Mein Vater, mein Vater, jetzt faßt er mich an!
Erlkönig hat mir ein Leids getan! -


Dem Vater grauset's, er reitet geschwind,
Er hält in den Armen das ächzende Kind,
Erreicht den Hof mit Mühe und Not;
In seinen Armen das Kind war tot.

Υ.Γ. ελπίζω να βρώ κάπου το υπέροχο αυτό ποίημα και στα ελληνικά, γιατί δεν θα θελα να το χαλάσω με μετάφραση χάλια.

15 Kommentare:

  1. Δεν ξέρω τι κάνω λάθος, αλλά κάθε φορά που κάτι ήθελα να γράψω στο κείμενο, έφευγε το βίδεο και φτού και από την αρχή.
    Το άφησα όπως το έκανα τη πρώτη φορά. Ελπίζω να μη χαθεί μέχρι αύριο.
    Ακουσα αυτό το τραγούδι, τουλάχιστον 10 φορές.
    Ποτέ αυτή η μουσική δεν ακούστηκε στ αυτιά μου με τέτοια τραγικότητα.
    Ποτέ δεν ένοιωσα την αγωνία του παιδιου και του πατέρα, σε τέτοιο φόρτε!
    Είναι λίγες οι στιγμές, που το μεγαλείο της τέχνης σου τρυπάει τα σωθικά.
    Αυτή είναι μία.
    Αμαλία, ας γίνεις παράδειγμα.
    Παράδειγμα, που οφείλει κάθε γιατρός να μην επαναλάβει!!

    AntwortenLöschen
  2. Βέβαια, το (άλυτο έως τώρα) πρόβλημα δεν είναι μόνον οι "γιατροί" και η μετάλλαξη του όρκου του Ιπποκράτη σε πρακτική του υποκριτή, αλλά τα πάσης φύσεως παρασιτικά κοπούκια που χρησιμοποιούν τις χαμερπείς μικροεξουσίες τους για να εκμηδενίσουν (ψυχικά και βιολογικά) τον "άλλον" χρησιμοποιώντας τον ως εφαλτήριο για τον παράδεισο της μαλθακότητας και του τρυφηλού παρασιτισμού. Η Αμαλία προσωποποιεί τη γενναιότητα που εκλείπει και τον απαραίτητο "τσαμπουκά" ενάντια στη χυδαιότητα και την (αυτονόητη) αυθαιρεσία της εξουσίας. Οι δε ακριβοδίκαιοι και αδέκαστοι εισαγγελείς και ανακριτές (αυτοί που κρατούν προφυλακισμένο τον φοιτητή "με τα πράσινα παπούτσια"), δε δείχνουν διατεθειμένοι να επέμβουν παρά το ότι η Αμαλία είχε γνωστοποιήσει τα ονόματα όσων είχαν αποφασίσει την εξόντωσή της - ίσως είναι απασχολημένοι με το (προσοδοφόρο) μέλλον των βλαστών τους...

    AntwortenLöschen
  3. Να ενημερώσω ότι αύριο, 1 Ιουνίου, είναι η μέρα αφιερωμένη στην Αμαλία Καλυβίνου από τους Έλληνες bloggers. Πληροφορίες για τη δράση μας εδώ κι εδώ. Η λίστα των λινκς εδώ. Επίσης στο #Amalia στο irc (GRnet). Ευχαριστώ και συγνώμη για το, άσχετο με το ποστ, σχόλιο.

    AntwortenLöschen
  4. Α...βασικά δεν είναι άσχετο... damn copy/paste! :)

    AntwortenLöschen
  5. ευχαρι΄στώ για τη μουσική είναι υπέροχη
    όσο και πραγματική.
    αν μπορούσαμε όλοι να βοηθήσουμε
    το φακελλάκι.μπλογκσποτ να γίνει
    στοπ το φακελλάκι, μας κάνει όλους φοβισμένα ζώα, γιατρούς και λοιπούς...

    AntwortenLöschen
  6. καλησπερα
    @alterapars

    Σιγά να μην είναι απασχολημένοι με το "μέλλον των βλαστών τους".
    Μακάρι να ήξεραν και οι ίδιοι με τι είναι απασχολημένοι.
    Ακουσε αυτή τη θεία μουσική και ξέχασε τους για λίγο. Ετσι και αλλιώς την Αμαλία δεν την φαίρνουμε πίσω.
    Ούτε τη χαλασμένη ζωή τόσων και τόσων, μπορούμε να φτιάξουμε.

    @καλησπέρα tf
    Δεν κατάλαβα, τι να κάνω άλλο.
    εκανα αυτό το ποστ. Πρέπει να κάνω και κάτι άλλο;;;

    @Αμπθούλα μου,
    Δεν είναι μοναδικού μεγαλείου αυτή η φωνή;;
    Δεν χορταίνω να την ακούω.
    Το είχα σε δίσκο το τραγούδι. Θα πάω να το βρώ σε cd.
    Ειχα ξεχάσει πόσο όμορφο είναι.

    AntwortenLöschen
  7. τραγουδάει η
    Anne Sofie von Otter,
    διευθύνει ο Claudio Abbado

    AntwortenLöschen
  8. Όχι καλή μου, δεν είναι απαραίτητο να κάνεις & κάτι ακόμη! Εξάλλου, με την πραγματικά θεϊκή μουσική που μας χάρισες, μας έκανες να νιώσουμε λιγάκι την "κάθαρση" της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας...! Φτάνει που έβαλε το σωστό τίτλο!

    (Σε περίπτωση που θέλεις να κάνεις & κάτι άλλο:
    Σχετικά με την κινητοποίηση της Παρασκευής για την Αμαλία (www.fakellaki.blogspot.com), σας ενημερώνουμε ότι:

    α) Την Παρασκευή 1η Ιουνίου, όλοι οι bloggers θα ανεβάσουμε ένα post με τον κοινό τίτλο “Για την Αμαλία”.
    β) Το τελικό κείμενο που θα αποσταλλεί με e-mail σε υπουργεία, αρμόδιους φορείς, κλπ έχει ήδη αναρτηθεί και όποιος θέλει μπορεί να το αντιγράψει και να το δημοσιεύσει (όχι πρίν την Παρασκευή). Επίσης θα βρείτε λίστες με links, μεταφρασμένα κείμενα και δελτία τύπου.
    γ) Έχει ανοίξει ένα προσωρινό blog για την τελική φάση του συντονισμού της όλης προσπάθειας, με τίτλο Για την Αμαλία - http://giatinamalia-blog.blogspot.com/. Όσοι θέλετε να συνεισφέρετε ώστε να δικαιωθεί κάποτε ο αγώνας της Αμαλίας, μπορείτε να ενημερωθείτε από εκεί για όλες τις λεπτομέρειες της συλλογικής αυτής δράσης. Δηλώστε συμμετοχή για να γίνετε contributors και ενημερώστε όσους μπορείτε!! )

    AntwortenLöschen
  9. πρώτη ιουνίου
    καλό μήνα

    πάλι για περισσότερη συνείδηση σήμερα...

    την καλημέρα μου ανζέτα, και την αγάπη μου!

    AntwortenLöschen
  10. Καλημέρα Ηλιαχτιδούλα μου,

    Είσαι καλά μωρό μου;
    Το μωράκι σου; Η υπόλοιπη οικογένεια; Όλα καλά;
    Εχτές την θεώρησα μέρα πένθους και έκλεισα τα σχόλια.
    Την αγάπη μου.

    AntwortenLöschen
  11. ΤΟ ΕΞΩΤΙΚΟ

    Ποιος τα μεσάνυχτα καβαλικεύει;
    Είν' ο πατέρας με το παιδί·
    το 'χει στα στήθια του και το χαϊδεύει
    και κάπου σκύβει και το φιλεί.

    —Παιδί μου, τι έκρυψες το πρόσωπό σου;
    —Δε βλέπεις τ' άγριο το ξωτικό,
    πατέρα; πέρασε απ' το πλευρό σου·
    —Τα νέφια απλώνονται εις το νερό.

    —Παιδί μου, έλα στη συντροφιά μου,
    μ' αρέσ' η όψις σου η δροσερή,
    περίσσια λούλουδα έχ' η οχθιά μου,
    κι έχ' η μητέρα μου στολή χρυσή.

    —Ακούς, πατέρα μου, ακούς τι λέει;
    Με θέλει σύντροφο το ξωτικό·
    —Παιδί μου, ησύχασε, τ' αέρι κλαίει
    σ' άγριο χαμόδενδρο, θάμνο ξερό.

    —Παιδί μου, έλα τι σε τρομάζει;
    θα 'χεις τις κόρες μου για συντροφιά,
    που όταν τη λίμνη μας νύχτα σκεπάζει,
    χορεύουν εύθυμες στην αμμουδιά.

    —Πατέρα, κοίταξε· δε βλέπεις πέρα,
    σαν να χορεύουνε οι κορασιές;
    —Παιδί μου, βλέπω απ' τον αέρα,
    κουνιούνται πένθιμα γριές ιτιές.

    —Μ' αρέσει η όψη σου, χρυσό μου αστέρι,
    μα συ δεν έρχεσαι· σε παίρνω εγώ...
    —Πατέρα, άπλωσε το άγριο χέρι,
    πατέρα, μ' έπνιξε το ξωτικό.

    Τρέμει ο πατέρας του και τ' άλογό του
    κεντά και χάνεται σαν αστραπή·
    φθάνει στη θύρα του... ωιμέ το γιο του
    κρύο στον κόρφο του, νεκρό κρατεί.

    μτφρ. Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος
    (Ζαν Μορεάς)
    (1856-1910)

    AntwortenLöschen
  12. Καλησπέρα κύριε Κουτσουρέλιο,

    Ευχαριστώ θερμά για την τόσο ωραία μετάφραση.
    Παρά ταύτα όμως, μου φαίνεται, μπορεί και να κάνω λάθος, ότι στη πρώτη στροφή, η μετάφραση δεν έχει τη δύναμη του πρωτότυπου, σε σχέση με την εικόνα που σου στέλνει το δεύτερο:
    Για πείτε μου και σείς τη γνώμη σας:

    Wer reitet so spät durch Nacht und Wind?
    Es ist der Vater mit seinem Kind;
    Er hat den Knaben wohl in dem Arm,
    Er faßt ihn sicher, er hält ihn warm.

    Ποιος καλπάζει μέσα στην νύχτα και στον αγέρα;
    Είναι ο πατέρας με το παιδί του.
    Κρατάει τ αγόρι του στην αγκαλιά του.
    Τον σφίγγει με ασφάλεια, τον κρατάει ζεστά.

    Επίσης, το ξωτικό (ο Erlkönig), δεν αποκαλεί το παιδί, «παιδί μου», αλλά "αγαπητό παιδί" (du liebes Kind, καλόπαιδο που θα λέγαμε) δηλαδή κάτι σαν παιγνίδι, ξένο, που θέλει να παίξει μαζί του. Δεν έχει την κραυγή του αντίστοιχου «γυιέ μου» (mein sohn), που φωνάζει ο πατέρας που τρέχει σα τρελλός.

    Δεν έχει σημασία. Αυτό το ποίημα το αγαπούσα πάντα πάρα πολύ.
    Με την εικόνα της χαμένης Αμαλίας, πήρε άλλες διαστάσεις!
    Η διαχρονικότητα της καλής τέχνης.
    Σας ευχαριστώ γι άλλη μια φορά.

    AntwortenLöschen
  13. Όσοι μπορούν να διαβάσουν ένα ποίημα στο πρωτότυπο, ange-ta, δύσκολα τους ικανοποιεί πλήρως μια μετάφραση, οσοδήποτε καλή και νά 'ναι αυτή (και του Μορεάς χωρίς αμφιβολία είναι).

    Το ποίημα του Γκαίτε έχει κι άλλες φορές μεταφραστεί στα ελληνικά, και μάλιστα καλά, λ.χ. από τον Γεώργιο Βιζυηνό.

    Μια και έγινε όμως η αρχή, η Αμαλία και ο αγώνας της με τον Θάνατο (και τους επι γης πρόθυμους προαγωγούς του) εμένα μου φέρνει στον νου ένα άλλο ποίημα της γερμανικής λογοτεχνίας, το "Der Tod und das Mädchen" (Η κόρη και ο θάνατος) του Matthias Claudius (1740-1815):

    Das Mädchen:
    Vorüber! Ach vorüber!
    Geh, wilder Knochenmann!
    Ich bin noch jung, geh, Lieber!
    Und rühre mich nicht an.

    Der Tod:
    Gib deine Hand, du schön und zart Gebild!
    Bin Freund und komme nicht zu strafen.
    Sei gutes Muts! ich bin nicht wild,
    Sollst sanft in meinen Armen schlafen!

    Αυτό το χαροπάλεμα του κοριτσιού το αποδίδει συγκλονιστικά ο Σούμπερτ στο ομώνυμο κουαρτέτο του (Streichquartett Nr. 14, Der Tod und das Mädchen), ιδίως στο δεύτερο μέρος, Andante con moto.

    AntwortenLöschen
  14. καλησπέρα κ κουτσουρέλιο,
    Άργησα να σας απαντήσω, γιατί έχω μπελάδες και δεν είναι μόνο που ο χρόνος λείπει, αλλά σ αφήνει και η διάθεση επικοινωνίας.
    Πολύ ωραίο και το ποίημα και το κουαρτέτο!

    Η μετάφραση του Ζ.Μ. δεν είναι κακή, αλλά άμα έχεις μία εικόνα από το πρωτότυπο, σου παραξοφαίνεται η άλλη εικόνα που δημιουργεί ο μεταφραστής, ακόμα και αν αυτή εικόνα είναι πολύ κοντά σ αυτήν που έχεις ήδη εντός σου.
    Χάρηκα για τα σχόλια σας και θα χαρώ ακόμα πιο πολύ να σας διαβάζω.

    AntwortenLöschen

καλημέρα και καλά σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...