Sonntag, 9. Mai 2010

Avatar, η λέξη για τον κόσμο είναι δάσος, Λαβίνια

Δεν υπάρχει λόγος να υποκρινόμαστε τώρα, ότι δεν ξέρουμε πώς να σκοτώνουμε ο ένας τον άλλον.




Ας ξεφύγουμε από αυτή την αφόρητη πίεση που ασκεί η οικονομική κρίση, σε όλα τα επίπεδα της ζωή μας. Ας ξεχάσουμε για λίγο αυτή την εμετική συμπεριφορά του δίδυμου ΓΑΠ – Παπακωνσταντίνου και ας κάνουμε ένα ταξίδι σε κόσμους μακρινούς στο χώρο και στον χρόνο, που βέβαια δεν θα αφήσει το προβληματισμό μας «που πάμε και που οδηγείται η ανθρωπότητα» εκτός πεδίου και σε τούτη την ανάρτηση μου.



Η Ursula Le Guen (φωτο επάνω) έχει κατηγοριοποιηθεί στην λογοτεχνία, ως συγγραφέας έργων επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο οι φανταστικοί κόσμοι των έργων της δεν είναι άλλο από αλληγορίες του δικού μας γήινου κόσμου. Για παράδειγμα, στον «αναρχικό των δύο κόσμων» αντιπαραθέτει τον καπιταλισμό με τον κομμουνισμό, ενώ στη «λέξη για τον κόσμο είναι δάσος» προβάλλει με μια απαράμιλλη τραγικότητα την αλλοτρίωση του ανθρώπου και
κυρίως την ολέθρια σχέση του με το δάσος και εν γένει με το φυσικό του περιβάλλον.




Ο Αθσή, είναι ένας πλανήτης, στον οποίο ζουν έλλογα όντα, άνθρωποι μιας άλλης εξέλιξης, χωρίς καθόλου τεχνικό πολιτισμό με μια, ακατανόητη για τους γήινους εισβολείς, επαφή με το δάσος, θαρρείς και δάσος και κάτοικοι είναι ένας και αυτός οργανισμός. Στον πλανήτη Αθσή η λέξη δάσος σημαίνει και κόσμος, όπως εδώ στη γη λέμε γη και εννοούμε τον πλανήτη, αλλά και το χώμα. Στον Αθσή δεν υπάρχει βία, δεν υπάρχει εξουσία, δεν υπάρχουν αλληλοσκοτωμοί, δεν υπάρχουν τηλέφωνα και συσκευές επικοινωνίας, παρότι τα μηνύματα μεταφέρονται από το ένα μέρος του κόσμου στο άλλο, σαν αγέρας από το ένα φύλλο του δένδρου στο άλλο. Όταν οι άνθρωποι μαλώνουν, ο νικητής τραγουδάει στον νικημένο ένα δυνατό τραγούδι.
Οι γήινοι εισβολείς φτάνουν στον πλανήτη με τα σούπερ όπλα τους και ακολουθούν το ίδιο πρόγραμμα των Ισπανών στην Αμερική του 1500 και μετέπειτα. Σφάζουν, σκλαβώνουν, βιάζουν τις γυναίκες, ξεπατώνουν τα δάση, με συνέπεια να μετατρέπουν τον πλανήτη αργά, αλλά σταθερά σε έρημο. Οι ειρηνικοί αυτοί άνθρωποι, με αφορμή τον βιασμό και το θάνατο μιας αθσής, ξεσηκώνονται και σφάζουν ένα μέρος των αποίκων, ενώ το υπόλοιπο το υποχρεώνουν να παραμείνει σε μια γωνιά και να φύγει με το επόμενο αστρόπλοιο.
Όταν καταφτάνει το αστρόπλοιο που θα μεταφέρει τον νικημένο πληθυσμό των γήινων, ο αρχηγός της αποστολής, πλησιάζει τον «Θεό» των Ασθή και του δηλώνει την απόφαση του να φύγουν και να μην επιστρέψουν ποτέ, εκτός και αν οι ίδιοι το επιδιώξουν. Δηλώνει με άλλα λόγια την πλήρη νίκη των "άγριων" ενάντια στους "πολιτισμένους". Στο τέλος, λίγο πριν την αναχώρησή του, αγγίζοντας τον τρυφερά τον ρωτάει, αν όλα θα παραμείνουν, όπως ήταν πριν.
Η δραματική απάντηση «Δεν υπάρχει λόγος να υποκρινόμαστε τώρα, ότι δεν ξέρουμε πώς να σκοτώνουμε ο ένας τον άλλον» μας θυμίζει την τραγική κατάληξη στο όνειρο ενός τρελού του Ντοστογιέφσκι στο οποίο ο τρελός γήινος αναφωνεί «σε λίγες μέρες κατάφερα να τους διαφθείρω όλους»

Αυτό το συγκλονιστικό διήγημα πέρασε στην μεγάλη οθόνη ως «Αβαταρ», με τον γνωστό χολιγουντιανό φανφαρόνο μανιχαϊσμό.



***************************************
Ο κόσμος είναι ιερός, γεμάτος θεότητες, πνεύματα μεγάλες δυνάμεις και παρουσίες. Σε κάποιες από αυτές δίνουμε ονόματα … ο Άρης για τα χωράφια και τον πόλεμο, η Εστία για τη φωτιά, η Δήμητρα για τη Γεωργία, η Μάνα γη για το χώμα.






Στο τελευταίο βιβλίο της "Λαβίνια" η Le Guen δεν προσφεύγει σε σύμβολα που τόσο χαρισματικά επινοεί στο πεδίο της επιστημονικής φαντασίας για να μας επιστήσει την προσοχή στην σημερινή τραγική εικόνα του κόσμου μας, αλλά στην ιστορία. Και σωστά, αφού η ανθρώπινη ιστορία, για όποιον ξέρει να την διαβάζει, είναι μια ανεξάντλητη πηγή σεναρίων και θεατρικών παραλλαγών που ακόμα και η πιο έξαλλη φαντασία δεν μπορεί να γεννήσει .


Διαβάζοντας την « Λαβίνια» είχα την αίσθηση, ότι η Le Guen καταγγέλλει τον σημερινό κόσμο για έλλειψη ιερότητας και σεβασμού και γι αυτό θεωρεί την σημερινή κοινωνία ικανή να διαπράξει κάθε είδους έγκλημα αφού δεν υπάρχουν ούτε ηθικά όρια ούτε ιερά εμπόδια, και ο δρόμος της βίας και του τρόμου είναι πλατύς και ανοιχτός.
Για να μιλήσει για αυτήν την χαμένη ιερότητα μας μεταφέρει στην μικρή πόλη Λάτιο, που ζει η Λαβίνια κόρη του βασιλιά Λατίνου.
Στο Λάτιο θα φτάσει ο Αινείας ο οποίος θα παντρευτεί την Λαβίνια, όπως προέβλεψε ο ποιητής Βιργίλιος, ο οποίος φανερώνεται στην Λαβίνια και της εξιστορεί τα μελλούμενα.
Αυτή η αίσθηση της ιερότητας είναι διάχυτη στο βιβλίο από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα.
Επαναλαμβάνει ξανά και ξανά, θα έλεγα με αυτιστικό ρυθμό, σκηνές θυσιών, σπονδών και χοών. Ο βασιλιάς, η βασίλισσα, η πριγκίπισσα, ο λαός, όλοι βλέπουν όνειρα και οιωνούς! Οι αποφάσεις δεν παίρνονται με ορθολογιστικά κριτήρια, αυτά δεν υπάρχουν, αλλά σύμφωνα με χρησμούς και παραμύθια. Ένας κόσμος παγανιστικός, μυστικιστικός, πολεμόχαρος, αλλά και ηρωϊκός, παράξενα ηρωϊκός. Δύο λαοί αλληλοσκοτώνονται την ίδια ώρα που ετοιμάζονται να συγγενέψουν.

Αποκαλυπτική είναι η επιμονή του Αινεία να ερμηνεύσει τη λέξη «σέβας».


« Όμως τι είναι σέβας» ρώτησε ο Αινείας.
Το ερώτημα του έριξε όλους σε σιωπηλή περισυλλογή.


«Υπακοή στη θέληση των δυνάμεων της γης και του ουρανού» είπα εγώ στο τέλος διατυπώνοντας τη θέση υπό μορφή ερώτησης, όπως κάνουν συχνά οι γυναίκες.
« Να κάνεις το σωστό» είπε η Ιλλίβια
«Ποιο είναι το σωστό στο πόλεμο;» ρώτησε ο Αινείας
«Η επιδεξιότητα, το θάρρος, η ρώμη» απάντησε μεμιάς ο Ασκάνιος. «Στον πόλεμο η ανδρεία είναι το σέβας. Ο αγώνας για τη Νίκη»

«Άρα, για τη νίκη όλα είναι δίκαια; »
«Ναι» είπε ο Ασκάνιος και αρκετοί από τους άνδρες συγκατένευσαν. Όμως οι γηραιότεροι Τρώες δεν το έκαναν.
«Δεν μπορώ να το καταλάβω» είπε ο Αινείας με χαμηλή φωνή.
«Νόμιζα πως αυτό που οφείλει να κάνει ένα άνδρας είναι το ίδιο με αυτό που πρέπει να κάνει. Όμως, τι γίνεται στην περίπτωση που δεν είναι το ίδιο; Τότε η επίτευξη της νίκης ισοδυναμεί με ήττα. Η διαφύλαξη της τάξης σημαίνει πρόκληση ταραχών, καταστροφή, θάνατο. Η ανδρεία και το σέβας αλληλοκαταστρέφονται. Δεν μπορώ να το καταλάβω»
………………
«Αν ένας άνδρας πιστεύει πως η αρετή του μπορεί να αποδειχτεί μόνο στον πόλεμο, τότε για κείνον ο χρόνος που διαθέτει για όλα τα άλλα είναι άσκοπος. Η καλλιέργεια της γης, αν είναι αγρότης, η διακυβέρνηση αν κατέχει εξουσία, η λατρεία, οι θρησκευτικές τελετουργίες, όλα είναι κατώτερα από την ανδρεία στον πόλεμο»
«Ναι» απάντησε ο Ασκάνιος ευχαριστημένος νομίζοντας πως είχε πείσει τον πατέρα του.
«Δεν θα εμπιστευόμουν αυτόν τον άνδρα για να καλλιεργήσει τη γη, ούτε να κυβερνήσει, ούτε να υπηρετήσει τις δυνάμεις που μας εξουσιάζουν» είπε ο Αινείας, «επειδή πάντα θα έψαχνε την ευκαιρία να κάνει πόλεμο.»


Η Le Guen, μας άφησε άλλο ένα αριστούργημα. Ένα βιβλίο που δεν πρέπει να λείψει από κανενός τη βιβλιοθήκη. Εξαιρετική είναι και η μετάφραση της Μαρίνας Τουλγαρίδου. Εύχομαι καλή ανάγνωση σε όποιον το διαβάσει.

4 Kommentare:

  1. Ο κόσμος φαίνεται έχει αφοσιωθεί στην οικονομική κρίση, του έχει πάρει τα μυαλά τα τετράδυμα ΓΑΠ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΑΜΑΡΑΣ ΚΑΙ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ.

    :)

    Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά. Με την πρώτη ευκαιρία (δηλαδή με το πρώτο περισσευάμενο εικοσάευρω) θα πάρω ένα της βιβλίο.

    AntwortenLöschen
  2. Η λέξη για τον κόσμο είναι δάσος, δεν κάνει πάνω απο 5 Ευρώ. Είναι πολύ φτηνη έκδοση. Αντίθετα η Λαβίνια είναι ακριβή έκδοση. Το βιβλιοπωλείο των "εναλλακτικών εκδόσεων" που βρίσκεις όλες τις εκδόσεις, κάνει παρα πολύ καλές τιμές. Εγω αγόραζα πάντα απο την Πολιτεία, η οποιά είναι και το καλύτερο βιβλιοπωλείο μεταξύ των μεγάλων, αλλά στις εναλλακτικές εκδόσεις βρίσκω τιμές καταπληκτικές.
    Ο αναρχικός των δύο κόσμων, ήταν σε ειδική προσφορά με 4 ή 5 ευρώ, αγόρασα 3 κομάτια και τα δώρησα. Εχω ακόμη ενα.

    AntwortenLöschen
  3. Η Λε Γκαιν είναι απ' τους συγγραφείς που αγαπώ ιδιαιτέρως. Δεν ήξερα πως το Άβαταρ στηριζόταν στο "δάσος". Μα πως τα κατάφεραν να το καταντήσουν έτσι, αυτά τα αμερικανά; Πως τα φέρνουν όλα, τελικά, στα δικά τους ελλειπή μέτρα, μέχρι που τα καταντούν αγνώριστα!

    AntwortenLöschen
  4. @ mnk,

    δεν ξέρω αν αναφέρεται στην ταινία ότι το Αβατάρ βασίστηκε στο διήγημα της Λε Γκαίν, αλλά όταν το βλέπεις ξέρεις ότι είναι λογοκλοπή.

    AntwortenLöschen

καλημέρα και καλά σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...