Ο χρόνος και η ζωή

Είπα να εγκαινιάσω τον καινούργιο χρόνο με μια αναδρομή στο παρελθόν. Στο πολύ μακρινό μας παρελθόν. Εκεί που αρχίζει να μετράει το ρολόϊ του πλανήτη μας.
Μια θαυμαστή πορεία, εκπληκτικά αργή στην αρχή δραματικά επιταχυνόμενη στις μέρες μας.

Πριν από 4.540.000.000 γεννήθηκε ο πλανήτης γη. Μια μπάλα φωτιάς δεμένη με τα δεσμά της βαρύτητας από το άρμα του 149 εκατομμύρια χιλιόμετρα απόμακρου ήλιου.

Ακολουθεί ακούραστα μια ελλειπτική τροχιά, όπου στην μια εστία της έλλειψης κάθεται ο Ήλιος ο μεγαλοπρεπής.

Ένας ήλιος σκληρός, θανατηφόρος που όπως θα δούμε παρακάτω η ζωή τον γαλήνεψε και τον έκανε σύμμαχο από εχθρό της, σε ένα υπέρλαμπρο διαλεκτικό παιγνίδι αέναης μετάβασης θανάτου και ζωής.

Η γη μας από μια πύρινη σφαίρα, μεταμορφώθηκε στον γαλάζιο πλανήτη που ξέρουμε, το φεγγάρι μας έγινε μια εστία φωτός και φέγγει με το γλυκό του φως τον κόσμο μας τις πιο πολλές νύχτες και ο Ήλιος μας έγινε ένας θεός που λατρεύτηκε από όλα τα ανθρώπινα όντα, που κατοίκησαν στην μεταμορφωμένη γη.

Ας παρακολουθήσουμε αυτή τη πορεία, και ας δούμε πόσο αργά έγινε αυτή η μεγαλειώδης μεταμόρφωση.

«Αδαίος»

4,450 δισεκατομμύρια  χρόνια πριν από την εποχή μας: 

Δημιουργία του πλανητικού συστήματος και του δίδυμου γη – σελήνη.

4,400 δισεκατομμύρια χρόνια : 

Η γη αρχίζει να αποκτά ατμόσφαιρα. Αλλά τι ατμόσφαιρα , καμία σχέση με αυτό που ξέρουμε.

Ένα ολοένα και πιο πηχτό μείγμα από αμμωνία, μεθάνιο, διοξείδιο του άνθρακα και υδρατμούς. Τα πάνω στρώματα ψύχονται κατά την γειτνίαση τους με το διάστημα, βαραίνουν και κατεβαίνουν κοντά στο «έδαφος» όπου θερμαίνονται και ανεβαίνουν και πάλι προς τα πάνω. Μια αέναη κίνηση, από τα πάνω κάτω και από τα κάτω πάνω.

Η υψηλή περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε CO2, διαμορφώνει το γνωστό φαινόμενο του θερμοκηπίου όπου επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες που εμποδίζουν την υγροποίηση των υδρατμών.

Ηλεκτρικές εκκενώσεις, εκπληκτικής έντασης συνταράσσουν τον πλανήτη συθέμελα και σκίζουν την μαυρίλα, που επικρατεί παντού, από τα πυκνά αδιαπέραστα στο φως σύγνεφα.

Χημικές αντιδράσεις γίνονται διαρκώς.

Όταν ένα μέρος του CO2 ενωθεί με το οξείδιο του ασβεστίου σε ασβεστόλιθο, το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα εξασθενήσει και σιγά – σιγά ένα μέρος της θερμότητας θα διαρρεύσει στο διάστημα, με αποτέλεσμα την πτώση της θερμοκρασίας του αέρα.

Οι υπέρθερμοι ατμοί θα υγροποιηθούν και καταρράκτες νερού θα αρχίσουν να αδειάζουν πάνω στον φλοιό της γης.

Σκίζονται οι ουρανοί για 40.000 χρόνια. Βρέχει πάνω στον νεαρό πλανήτη επί 40.000 χρόνια αδιάκοπα. Ένας αρχέγονος ωκεανός θα καλύψει τη γη από άκρη σε άκρη.

4,200 δισεκατομμύρια χρόνια : 

Καταγραφή του αρχαιότερου σεληνιακού πετρώματος, δημιουργία του αρχέγονου ωκεανού.

4,000 δισεκατομμύρια χρόνια : 

Παράφορη ηφαιστειακή δραστηριότητα. Η γη φτιάχνει στερεό φλοιό που σκίζεται αδιάκοπα από τη λάβα που δεν θέλει να εγκλωβιστεί εντός του.

«Αρχαϊκός»

3,900 δισεκατομμύρια χρόνια : 

Εμφάνιση της ζωής.

Βακτήρια,  προκαρυώτες, όλοι κολυμβητές. Οργανισμοί αναερόβιοι που αυτοπολλαπλασιάζονται θα κατακλείσουν έναν θερμό πλανήτη, ή σωστότερα θα κολυμπούν στο υγρό στοιχείο που καλύπτει τα πάντα, αλλά σε μεσαία βάθη του ωκεανού για να προστατεύονται από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου που πέφτει ανελέητα πάνω του. Αυτά τα ψήγματα ζωής, αυτοί οι προκαρυώτες, θα είναι οι αποκλειστικοί κάτοικοι του πλανήτη για τα επόμενα 2,500 δισεκατομμύρια χρόνια. Το μικρότερο σε μέγεθος είναι μόνο 1000 φορές μεγαλύτερο από το άτομο του υδρογόνου και αν υπήρχε ένα άγγελος που χορεύει πάνω στην ακίδα μια λεπτής βελόνης, τότε σίγουρα θα ήταν ένας από αυτούς. Αλλάζουν μεταξύ τους γενετικές πληροφορίες, ενώνονται, συμβιώνουν και μεταλλάσσονται σε άλλα ήδη βακτηρίων πιο περίπλοκων, πιο ικανών, πιο ανθεκτικών και πολλαπλασιάζονται σε όσο χρόνο θα χρειαστείτε να διαβάσετε το παρόν ποστ.

3.400 εκατομμύρια χρόνια: 

Οι πρώτες στεριές ξεπροβάλλουν πάνω από το υδάτινο στοιχείο.

3.300 εκατομμύρια χρόνια: 

Καλημέρα Οξυγόνο.

Η πιο ωραία ιστορία της γένεσης αρχίζει.

Ένα πρασινομπλέ βακτήριο, το κυανοβακτήριο, παίρνει διοξείδιο του άνθρακα και νερό από το περιβάλλον, (το υγρό περιβάλλον πάντα, η ζωή είναι ακόμη δέσμια του νερού μη ξεχνάτε) και με την βοήθεια του ηλιακού φωτός το διασπάει στα συστατικά του, δηλαδή στο οξυγόνο και στον άνθρακα, καταναλώνει τον άνθρακα και αποβάλει το Οξυγόνο, σύμφωνα με την παρακάτω εξίσωση της φωτοσύνθεσης:

6 CO2 + 12 H2O => C6H12O6 + 6 O2 + 6 H2O

Το Οξυγόνο είναι όμως τοξικό για την υπάρχουσα ζωή. Είναι το πρώτο τοξικό απόβλητο που παρήχθη στον πλανήτη από την ίδια τη ζωή. Η ζωή λοιπόν παράγει τον θάνατο της! Αυτοδιαγράφεται, και ωστόσο στην θέση της εμφανίζεται μια άλλη μορφή, περιπλοκότερη. Το κυανοβακτήριο αγκάλιασε τα υπόλοιπα είδη και τα άφησε να φάνε τις σάρκες του. Στο καινούργιο συμβιωτικό κύτταρο, η χλωροφύλλη πιάνει ένα σταθερό πόστο, το νέο κυτταρικό σύμπλεγμα εμφανίζεται γεμάτο πάθος για ήλιο. Πάνω του βρίσκεται η ατμόσφαιρα των υδρατμών και της αμμωνίας, που το ίδιο θα μεταβάλει σε μια ατμόσφαιρα που το οξυγόνο θα κυριαρχήσει. Αυτό το καινούργιο αέριο, τοξικό για τη ζωή μέχρι τώρα, θα γίνει η βάση για την καινούργια ζωή από δω και πέρα.

Όπως μας γράφει η Λυν Μαργκούλις «Βακτήρια διαμορφώνουν το περιβάλλον που έχουμε σήμερα» και όχι αντίστροφα.

Δεν είναι δηλαδή το περιβάλλον που διαμορφώνει
τη ζωή σε μια γραμμική σχέση, αλλά η ζωή διαμορφώνει το περιβάλλον σε μια διαλεκτική σχέση.

2,600 δισεκατομμύρια χρόνια: 

Η κρούστα της γης έχει ουσιαστικά πάρει την τελική της μορφή.

«Πρωτεροζωϊκός»

 

2,500 δισεκατομμύρια χρόνια: 

Νεότερες γεωλογικές ανακατατάξεις, εμφάνιση σιδηρομεταλλευμάτων. Σχηματισμός της Πανγαίας.

2,100 δισεκατομμύρια χρόνια: Σχηματισμός του στρώματος του όζοντος.

Ένα μέρος του παραγομένου οξυγόνου, λόγω της έντονης υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου, μετατρέπεται σε Οζον. (Το όζον είναι ένα αέριο, με τρία άτομα οξυγόνου, και παράγεται σύμφωνα με την εξίσωση:
3O2 + υπεριώδης ακτινοβολία = 2Ο3, δηλαδή τρία μόρια οξυγόνου μας δίνουν δύο μόρια όζοντος). Έτσι λοιπόν σχηματίζεται ένα στρώμα όζοντος στο εξωτερικό μέρος της ατμόσφαιρας, εκεί που γειτνιάζει με το αφιλόξενο κενό και σιγά – σιγά καλύπτει ολόκληρη τη γη μειώνοντας δραστικά τον θανατηφόρο για τη ζωή βομβαρδισμό με την υπεριώδη ακτινοβολία.

Τώρα η ζωή μπορεί να αναδυθεί πάνω στην επιφάνεια του υγρού στοιχείου, να εκτεθεί στο ηλιακό φως, να παράγει ακόμα περισσότερο οξυγόνο και να μειώνει ακόμα γρηγορότερα το CO2.Η ζωή βγαίνει από το μισοσκόταδο του ωκεανού στο λαμπρό φως του ήλιου μας.

Φως! λοιπόν, περισσότερο φως!

Τι ομορφιά, μα την αλήθεια, αυτός ο κύκλος της ζωής! Το νέο συμβιωτικό κύτταρο θέλει φως, αλλά το φως το σκοτώνει. Για μια στιγμή φαίνεται, ότι η ζωή έχει όρια, είναι καταδικασμένη να κρύβεται σε οριακά βάθη κάτω από το νερό, ώστε να παίρνει μεν φως, που είναι απαραίτητο για την συντήρησή της, αλλά σε περιορισμένες ποσότητες, γιατί αλλιώς θα σβήσει από τον πολύ φως.
Ωστόσο, η ζωή αλλάζει τα δεδομένα για λογαριασμό της! Αυτή η ίδια δημιουργεί την ασπίδα της. Τώρα η θανατηφόρα υπεριώδης ακτινοβολία φιλτράρεται μέσα από την ζώνη του όζοντος.
Η ζωή παίρνει άλλον ένα πόντο στην διαμάχη με τον θάνατο.

Τα χρόνια περνάνε ……….Κανείς δεν βιάζεται.

Ο νεαρός πλανήτης συνεχίζει την πορεία του μέσα στο σύμπαν, ο ήλιος τον ζεσταίνει γλυκά πια, οι φυτικοί προκαρυώτες κολυμπάνε ευδαιμονικά στον αρχέγονο σκούρο, γεμάτο φυτοπλαγκτόν ωκεανό.

Φτάσαμε στα

1,700 δισεκατομμύρια χρόνια πριν την εποχή μας:

Καλωσορίστε τα  Π ρ ω τ ό κ τ ι σ τ α   και ας άργησαν.

Το κύτταρο αποκτάει πυρήνα. Αποκτάει δηλαδή ένα χρηματοκιβώτιο που θα κλειδώνει από δω και μπρός το DNA του. Να το και το DNA ! Όχι πως δεν υπήρχε πιο πριν, απλώς ήταν χύμα μέσα στο κύτταρο και έχανε τις πληροφορίες του ευκολότερα, έλειπε η οργάνωση και η στρατηγική, γι αυτό τεμπέλιαζε 2,2 δισεκατομμύρια χρόνια, δηλαδή από 3,9 δισεκατομμύρια χρόνια πριν από την εποχή μας, που εμφανίζονται οι πρώτοι προκαρυώτες του βασιλείου ΜΟΝΕΡΑ, μέχρι 1,7 δισεκατομμύρια χρόνια που κάνει την εμφάνιση του ο πρώτος ευκαρυώτης!

Με την εμφάνιση των ευκαρυωτών, (έτσι λέμε τα κύτταρα με πυρήνα, από τη λέξη κάρυο που σημαίνει σκληρός, εξ ου και καρύδι) η ζωή θα μπεί αργά αλλά σταθερά στη φάση των πολυκύτταρων οργανισμών, της απίστευτης ποικιλότητας κα μεγέθυνσης που γνωρίζουμε.

Το αρχαιότερο απολίθωμα πρωτόκτιστου με το όνομα Ακριτάρχη, 

ηλικίας 2,1 δισεκατομμυρίων χρόνων.

Οι προκαριώτες θα παραμείνουν μέχρι σήμερα σταθεροί συνοδοί, μεταλλαγμένοι ή και όχι, αθάνατοι πολύ από αυτούς, μια ζωής όπου οσονούπω θα κάνει θορύβους κακόηχους και εύηχους, θα γεμίσει με ευωδιές τον αέρα και θα χρωματίσει την πέτρινη μέχρι στιγμής πανγαία με χρώματα και σχήματα που κανένα δεν θα είναι ίδιο  με το άλλο!

Μέχρι αυτή τη φάση έχουν περάσει ήδη 2,9 δισεκατομμύρια χρόνια . Η ζωή του πλανήτη έχει αναλωθεί μέχρι τώρα για να γίνουν ο ωκεανός, η πανγαία, το οξυγόνο, η ζώνη του όζοντος, το φυτοπλαγκτόν και οι ευκαριώτες. Το υγρό στοιχείο συνεχίζει να κυριαρχεί.

Στο επόμενο ποστ θα δούμε τις επόμενες θαυμαστές σελίδες αυτής της μοναδικής ιστορίας, μέχρι να φτάσουμε στην εποχή μας.

Αν η γη συντηρούσε ζωή για εκατό χρόνια, εδώ σ αυτή τη φάση έχει τα 67στα γενέθλια.

Είναι δηλαδή σχεδόν γριά!