Mittwoch, 25. Oktober 2006

Ο Περικλής, η Δημοκρατία και η Δικτατορία του Προλεταριάτου


Στο τελευταίο βιβλίο της Claude Mossè, διαβάζουμε το παρακάτω καμμάτι από τον περίφημο Επιτάφιο:

«Το πολίτευμά μας δεν έχει για πρότυπο τους νόμους άλλων, αλλά είμαστε μάλλον παραδείγματα παρά μιμητές. Ως προς το όνομα αποκαλείται δημοκρατία, καθώς οι πολιτικές υποθέσεις δεν βρίσκονται στα χέρια ενός μικρού αριθμού πολιτών, αλλά της πλειοψηφίας. Και σχετικά με τις ιδιωτικές διαφορές οι νόμοι αποδίδουν σε όλους ίσα, ενώ για τα αξιώματα καθένας προτιμάται για την διαχείριση των κοινών όχι περισσότερο εξ αιτίας της καταγωγής, αλλά εξαιτίας των προσόντων, με τα οποία διακρίνεται σε κάτι. Ούτε πάλι εξαιτίας της φτώχειας ή λόγω της ασημότητας της κοινωνικής θέσης, συναντά εμπόδια στο να ασκήσει ένα αξίωμα, εφόσον, βέβαια, μπορεί να κάνει κάτι καλό για την πόλη, »
Δημοκρατία λοιπόν ή Δικτατορία του Προλεταριάτου;
Ποιός μπορεί να βάζει σήμερα ένα τέτοιο ερώτημα; Η απάντηση είναι σαφώς κανείς. Αυτό το δεύτερο σχήμα πέθανε και όταν κάτι πεθαίνει, πεθαίνει για πάντα εκτός από αυτό το περίεργο αιγυπτιακό πουλί τον φοίνικα, που ζεί όσο θέλει και όταν βαρεθεί πεθαίνει και ξαναζωντανεύει μέσα από τις στάχτες της ίδιας του της φλόγας.
ο Περικλής εφεύρε τη Δημοκρατία, την πατρότητα της οποίας δεν φαίνεται προς το παρόν να την αμφισβητεί και διεκδικεί κανείς άλλος.
Την δεύτερη, ο Μάρξ. Ούτε αυτήν την διεκδικεί κανείς. Προς τι άλλωστε.
Η Claude Mosse, στο τελευταίο βιβλίο της καταφέρνει για μια ακόμη φορά να μας ταξιδέψει στην Αρχαία Ελλάδα, επικεντρωμένη αυτή τη φορά στο πρόσωπο του Περικλή, του πολιτικού αυτού που χαρακτήρισε ολόκληρο το 5ο προ Χριστού αιώνα. Τον χρυσό αιώνα του Περικλή.
Εξηγεί λοιπόν η C.M., ότι δημοκρατία σημαίνει το κράτος του δήμου, όπου με την λέξη «δήμος» εννοείται το σύνολο των πολιτών της Αθήνας, η πλειοψηφία των οποίων ήταν οι θύτες, δηλαδή οι πιο πτωχοί μεταξύ αυτών.

Αντιγράφω την ίδια την Μοσσέ:
-Ο «Δήμος», όπως στην νέα ελληνική ο «λαός», μπορεί να σημαίνει το σύνολο των πολιτών, αλλά επίσης κατά αντιδιαστολή προς τους «γνώριμους», το μικρό λαό.-

« λαός και κολωνάκι», λέμε.
Το δεύτερο συστατικό της τόσο διάσημης αυτής λέξης και έννοιας είναι το κράτος.
Κράτος όμως σημαίνει εξουσία, αλλά και βία. Στα Γερμανικά ακόμα σήμερα η λέξη εξουσία και βία είναι η ίδια. (Gewalt).

Αντιγράφω και εδώ την ίδια την Μοσσέ:
- Το «κρατώ» είναι επίσης όρος διφορούμενος. Γιατί υποβάλλει την ιδέα της βίας (ακόμα και σωματικής), της κυριαρχίας. Και βλέπουμε αμέσως πως ως προς αυτό διακρίνεται από τον όρο, που δείχνει την άσκηση της εξουσίας στις άλλες μορφές πολιτικών συστημάτων, δηλαδή τον όρο «αρχή» από τον οποίο παράγεται η «μοναρχία» και η «ολιγαρχία». «Αρχή» είναι η εξουσία που η πολιτεία παραχωρεί στους άρχοντες. Το ότι προτιμήθηκε ο όρος «δημοκρατία» από τον «δημαρχία» είναι αποκαλυπτικό των περιστάσεων, της εγκαθίδρυσης αυτού του καθεστώτος, δηλαδή της προσφυγής στη βία. -

Με λίγα λόγια η λέξη Δημοκρατία σημαίνει την άσκηση βίας των πολλών επί των ολίγων. Αλλά για να συνδέσω την όλη υπόθεση με το τίτλο, η έκφραση «Δικτατορία του Προλεταριάτου» δεν σημαίνει ακριβώς το ίδιο;;;;!!!!
Το ερώτημα που μπαίνει, ο Μάρξ εφηύρε αυτή τη έννοια, ή μήπως την εμπνεύστηκε από τον Περικλή; Εγώ νομίζω το δεύτερο καθόσον ο Μάρξ, ήταν μεγάλος γνώστης της αρχαίας ελληνικής κουλτούρας. Η διδακτορική του ήταν για τον Επίκουρο.
Ωστόσο, όπως και να ονομάσει κανείς το είδος της διακυβέρνησης, στο οποίο ο λαός αποφασίζει επί της ουσίας και άμεσα –χωρίς την «βοήθεια» των βουλευτών - για τα θέματα που τον αφορούν, είναι για μένα μονόδρομος για την πορεία του ανθρώπου.
Αρκεί η κάθε απόφαση που παίρνει να στηρίζεται σε γνώση αγνή και όχι σε γνώση σερβιρισμένη, πετσοκομμένη, χειραγωγημένη και επιδοτούμενη.
Αν πιστέψουμε ολόψυχα σε μία τέτοια δημοκρατία, τότε ο δρόμος προς αυτή θα ανοιχτεί μπροστά μας σαν ένα απλό βιβλίο της πρώτης δημοτικού. Η επιστήμη και η τεχνολογία, πρέπει να μπουν στην υπηρεσία ενός τέτοιου στόχου, ώστε η ανθρωπότητα να ξεφύγει από την σημερινή βαρβαρότητα που έχει οδηγηθεί.
Παραφράζοντας τον Γκλότζ
«Μακάρι η δημοκρατία για να εκπληρώσει το πεπρωμένο της, να υποταχθεί στη δικτατορία του πνεύματος»
Κλίνοντας, θα ήθελα να πω μόνο μια κουβέντα για τη προσωπικότητα του Περικλή:
Ο Περικλής όταν πέθανε δεν είχε αυξήσει την περιουσία του, ούτε κατά μία δραχμή!

Claude Mossé: ΠΕΡΙΚΛΗΣ Ο εφευρέτης της δημοκρατίας

14 Kommentare:

  1. Meta de tou biou teleuten ouk atimos keintai, alla meta lethes ton aei chronon hymnuntei!

    - Xenophon, Anabasis

    AntwortenLöschen
  2. Καλημέρα bartek,
    Δεν νομίζω, ότι ο Περικλής ανήκει στην κατηγορία αυτή. Τον κατηγόρησαν, γιατί συζούσε με την Ασπασία. Επί αυτού η Μαρί Ντελκούρ τα ψέλνει καλά στους αρχαίους ημών προγόνους, ας την ακούσουμε:
    "Κανείς δεν θα είχε βρεί κακό ότι αγάπησε ( ο Περικλής) νεαρούς άνδρες, ούτε ότι κακομεταχειρίστηκε την πρώτη του γυναίκα. Αλλά ο κόσμος σκανδαλιζόταν, που θεώρησε τη δεύτερη σαν ανθρώπινο ον, που έζησε μαζί της, αντί να την περιορίσει στο γυναικωνίτη και προσκαλούσε στο σπίτι του τους φίλους του με τις γυναίκες τους μαζί.

    AntwortenLöschen
  3. Πολύ διδακτικό. Πάρα πολύ.

    AntwortenLöschen
  4. Πράγματι δικηγόρε του διαβόλου. Πάντα η Claude Mossè, σου αφήνει μία αίσθηση, ότι κάτι πρόσθεσες στις γνώσεις σου και ότι έκανες ένα μικρό βηματάκι, στο να κατανοήσεις τις ρίζες σου. Τις ρίζες μας!

    AntwortenLöschen
  5. Γειά σου Χάρυβδιςς,
    με τα ωραία ποιήματά σου. Εκανα μία βόλτα στο μπλόκ σου. Πολύ ωραία γράφεις! Ισονομία, ωραία λέξη, αλλά μόνο μία λέξη είναι. Γιατί πίσω από αυτή κρύβονται οι νόμοι που είναι φτιαγμένοι για τους ολίγους, για τους πολύ ολίγους μάλιστα!

    AntwortenLöschen
  6. Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ
    Copyright Γιώργης Χολιαστός




    Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ

    Πολλοί μιλάνε για την αρχαία Αθήνα του Περικλή σαν τη γενέτειρα της Δημοκρατίας.
    Και σαν απόδειξη αυτής τους της άποψης φέρνουν τον επιτάφιο λόγο που εκφώνησε ο Περικλής πάνω από τα πτώματα των πρώτων νεκρών του πελοποννησιακού πολέμου,λόγο που αναφέρει κατά κάποιον τρόπο τα στοιχεία της δημοκρατίας αυτής.
    ΄Ομως ο ίδιος αυτός ο επιτάφιος,αν εξεταστεί διαλεκτικά,αποδείχνει πως μόνο δημοκρατία δεν ήτανε το πολίτευμα του Περικλή.
    Είναι βέβαιο ότι ο επιτάφιος αυτός ποτέ δεν εκφωνήθηκε από τον Περικλή ούτε και από κανέναν άλλο.
    Γράφτηκε από τον Θουκυδίδη,ο οποίος με τις πευματικές και συγγραφικές του ικανότητες έκανε αυτόν τον λόγο ένα μνημείο τελειότητας για την αγαπημένη πόλη του,την Αθήνα.
    Μερικοί ξεχνούν ότι όλα όσα αναφέρονται στον επιτάφιο δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα,και θεωρούν πως η αρχαία Αθήνα ήταν ό,τι ο επιτάφιος αυτός θέλει να μας παρουσιάσει.Και γενικεύοντας απλώνουν τον μανδύα της τελειότητας και σε όλη την αρχαία Ελλάδα,με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν ένα μύθο δημοκρατίας,ελευθερίας και δικαιοσύνης,που δήθεν η αρχαία Ελλάδα είχε,με κέντρο της την Αθήνα,αναπτύξει.
    Και όσοι τα λένε αυτά κάνουν ότι ξεχνούν πως όλοι οι πολιτισμοί που φάνηκαν πάνω στη γη και που στο μέλλον θα φανούν πάνω σ' αυτή,έχουν την ίδια αξία και τον ίδιο σκοπό υπηρετούν.Και κάνουν ότι το ξεχνούν γιατί το συμφέρον τους έτσι τους υπαγορεύει να κάνουν,εν γνώσει τους διαστρεβλώνοντας την ιστορία αλλά και την ίδια την ιδέ του πολιτισμού σαν κοινωνικού και γενεσιουργού προόδου φαινομένου.
    Ας απομυθοποιήσουμε λοιπόν την αρχαία Αθήνα,την αρχαία Ελλάδα, και τον πολιτισμό της,όσο τουλάχιστον μας δίνει την ευκαιρία να κάνουμε η ίδια η Αθήνα,και με όπλο που δανειζόμαστε από την ίδια την αρχαία Αθήνα-τον επιτάφιο λόγο του Περικλή.
    Χωρίς σπουδαίους προλόγους ας δούμε τον επιτάφιο.
    Εκεί είναι τα σπουδαία.
    Στο 36-1 μας λέει ο Περικλής ότι θα αρχίσει την ομιλία του με τους προγόνους.
    Και μόνο τούτο θα ήτανε αρκετό για να μας πείσει για την αδυναμία του Περικλή να σταθεί μόνος του στα πόδια του σαν ηγέτης.
    Ζητάει τη βοήθεια των προγόνων για να μπορέσει να πείσει τους ακροατές του για ό,τι πρόκειται να πει.
    Δεν αρχίζει από τους Θεούς.Ηθελημένα η λέξη Θεός δεν ακούγεται ούτε μια φορά στο κείμενό του.
    Αυτό δείχνει την αμετροέπειά του αλλά φορά στους θεούς. Από τους προγόνους πιάνεται για να φτάσει εκεί που θέλει.
    Δηλώνει έτσι πως ό,τι καλό επακολουθήσει στην ομιλία του για την Αθήνα,αυτό έγινε από τους προγόνους.Από τους πατεράδες δηλαδή,τους παππούδες και τους προπαππούδες εκείνων που τον ακούνε τη στιγμή εκείνη που μιλάει.
    Ποιος θα τολμούσε να αντιτείνει ότι οι πρόγονοί του δεν ήσαν άξιοι μιας τέτιας μνείας;΄Οτι οι προγονοί του δεν έκαναν καλά ό,τι έκαναν;
    Βάζει λοιπόν τα θεμέλια με τον τρόπο αυτόν ο Περικλής,και πια,εκεί πάνω μπορεί να χτίσει ό,τι θέλει χωρίς τον κίνδυνο να γκρεμιστεί αυτό από κείνους που τον ακούνε.
    Πάντοτε οι κυβερνήτες αρέσκονται να συνδέουν το παρόν με το παρελθόν,γιατί το παρελθόν είναι οι ρίζες από τις οποίες τρέφεται το σήμερα.
    Το παρελθόν είναι η παράδοση,είναι η πεπατημένη οδός,που καθοδηγεί σίγουρα τους κυβερνήτες εκείνους που δεν θέλουν να αλλάξουν τίποτε από τα υπάρχοντα,επειδή αυτά τους βολεύουν.
    Κανένας που καλοπερνάει όπως είναι τα πράγματα,δεν θα αρχίσει κάτι από την αρχή,γιατί αυτό το κάτι θα μπορούσε να πάρει δρόμο
    φιλολαϊκόν,φιλελεύθερον,πραγματικά δημοκρατικόν,και αυτό δε συμφέρει εκείνους που θέλουν να καλοπερνάνε από την εξουσία τους μόνον αυτοί και η κλίκα τους.

    Στο 37-1 ο Περικλής μας λέει ότι δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου κυβερνούν οι περισσότεροι.
    Η αρχαία Αθήνα είχε τρακόσες χιλιάδες κατοίκους.Από αυτούς οι εκατό χιλιάδες ήσαν δούλοι,οι εκατό χιλιάδες γυναίκες-χωρίς κανένα δικαίωμα συμμετοχής στα κοινά-,και μόνον οι υπόλοιποι εκατό χιλιάδες ήσαν αθηναίοι πολίτες.
    Και μόνον οι πολίτες είχαν δικαίωμα συμμετοχής στα κοινά.
    Και αν λοιπόν ακόμα οι μισοί συν έναν αθηναίοι πολίτες κυβερνούσαν την Αθήνα,αυτό μας κάνει ότι πενήντα χιλιάδες από τις τρακόσες κυβερνούσαν.΄Ωστε ούτε σύμφωνα με τη γνώμη του Περικλή για τη δημοκρατία,η αθηναϊκή πολιτεία δεν ήτανε δημοκρατική με τα σημερινά δεδομένα.Γιατί δημοκρατία σε μια χώρα υπάρχει μόνον όταν αυτή αφορά σε όλους τους πολίτες της.
    Ξέρω τι θα μου πουν μερικοί-ότι τότε η δουλεία ήτανε θεσμός,πως το να είναι κανείς δούλος ήτανε στοιχείο της τότε κοινωνίας και τα λοιπά και τα λοιπά.
    Είτε όμως έτσι ήταν τα πράγματα είτε αλλιώς,δημοκρατία δεν υπήρχε,παρά υπήρχε μόνον ό,τι εννοούσε σαν δημοκρατία ο Περικλής.
    Βέβαια αν πάρουμε υπόψη μας πως και σήμερα δεν υπάρχει ορισμός της δημοκρατίας,και ότι κάθε δικτάτορας η κάθε δημοκρατικός ηγέτης λέει πως έχει δημοκρατία στη χώρα του,και σήμερα ακόμα δεν θα έπρεπε να μιλάμε για δημοκρατία σε καμμία περίπτωση-θα έπρεπε να έχουμε διαγράψει αυτήν τη λέξη από το λεξιλόγιό μας.
    Αφού όμως ο Περικλής την αναφέρει σαν στοιχείο της πόλης των αθηναίων,και μάλιστα αφού η λέξη επικράτησε για να δηλώσει ότι το πολίτευμα της τότε Αθήνας ήτανε το τέλειο σύστημα δικυβέρνησης,πρέπει κι εμείς να δεχτούμε τον όρο με σκοπό να τον φέρουμε στα μέτρα τα οποία πραγματικά είχε στην Αθήνα του Περικλή.
    Στο ίδιο,σπεύδει ο Περικλής να δηλώσει μετά τα παραπάνω,ίσως σε μια προσπάθεια να καλλιτερέψει την εικόνα της αθηναϊκής δημοκρατίας που έδωσε αμέσως πριν,πως: "ωστόσο οι νομοι,όταν είναι για τις ιδιωτικές τους διαφορές (εννοεί των πολιτών),δίνουν σε όλους τα ίδια δικαιώματα".
    Τι ωραία που τα λέει ο πρώτος πολίτης της αθηναϊκής δημοκρατίας! Φυσικά εννοεί το δικαίωμα να πίνουν όλοι νερό από τις δημόσιες κρήνες,το δικαίωμα να αναπνέουν,ακόμα το δικαίωμα να ανοίγουν καταστήματα,να εργάζωνται με εξευτελιστικά μεροκάματα,το δικαίωμα να δυστυχούν,και άλλα τέτια δικαιώματα.
    Το δικαίωμα στην δίκαια κατανομή του πλούτου είναι ιστορικά γνωστό πως δεν περιλαμβάνονταν στα δικαιώματα που με τόσην απλοχεριά χάριζε στους αθηναίους πολίτες ο Περικλής.
    Σαν άλλος θεός κι εκείνος είχε δώσει το δικαίωμα στους πολίτες του να τρώνε από τους καρπούς όλων των δέντρων,αλλά τους απαγόρευε να τρώνε από το δέντρο του Καλού.
    Και οι πολίτες δέχονταν να ζουν με τον τρόπο αυτόν μέσα στην πόλη εκείνη.
    Αν ήθελαν ας έκαναν κι αλλιώς-ο πέλεκυς του νόμου,που δεν περιλάμβανε στα δικαιώματα που έδινε στους πολίτες και το δικαίωμα στην ευτυχία,έπεφτε βαρύς πάνω στα κεφάλια τους όταν προσπαθούσαν να ζήσουν κι αυτοί ανθρωπινά.
    Στον επιτάφιό του βλέπουμε λοιπόν ότι ο Περικλής βρίζει τους φτωχούς μπροστά στα ίδια τους τα μάτια και τα αυτιά,κι εκείνοι τον ακούνε αδιαμαρτύρητα.Σαν πρόβατα.
    Και ο Περικλής συνεχίζει λέγοντας πως ναι μεν όλοι έχουν ίσα δικαιώματα αλλού,όμως,όταν πρόκειται να διαλεχτούν οι κυβερνήτες της πολιτείας,τότε δεν γίνεται κυβερνήτης ο κάθε πολίτης,αλλά ο ικανότερος.
    Ας προσπαθήσουμε να δούμε ποιος μπορεί να ήταν ο ικανός για τα αξιώματα της πολιτείας στην αρχαία Αθήνα.
    Θα ήταν ίσως ένας μανάβης που από μικρό παιδί δούλευε από το πρωί μέχρι το βράδυ για το μεροκάματο; ΄Οχι βέβαια.
    Ποιος θα ήταν;
    Μήπως ένας μπακάλης,ένας ιχθυοπώλης,ένας βιοτέχνης;
    ΄Οχι βέβαια.
    Ποιος θα μπορούσε να είναι ο ικανότερος;Μα ποιος άλλος από ένα
    πλουσιόπαιδο που θα είχε το χρόνο και το χρήμα να σπουδάσει τις επιστήμες και τις τέχνες που απαιτούνται για τον σκοπό αυτόν;
    Οι φτωχοί λοιπόν έξω και από τη διοίκηση της πολιτείας.
    Ωραία πόλις,ηθική,αγγελικά πλασμένη...

    Στο 37-2 διαβάζουμε: "Δεν κυττάζουμε υποψιασμένοι ο ένας τον άλλον στις καθημερινές μας δουλειές' δε θυμώνουμε με το γείτονά μας αν τυχόν κάνει κάτι κατά την όρεξή του,κι ούτε παίρνουμε την όψη του πειραγμένου,πράγμα που αν δε βλάφτει όμως στενοχωρεί τον άλλο."
    Αλήθεια τι θαυμαστή επίτευξη!Ο πλούσιος δεν παίρνει την όψη του πειραγμένου όταν βλέπει τον φτωχό να πεινάει,γιατί ο φτωχός μπορεί να στενοχωρηθεί απ΄ αυτό,και τότε πάει η δημοκρατία που δεν ανέχεται να στενοχωρεί ο ένας τον άλλο.Αλλά ούτε ο φτωχός παίρνει την όψη του πειραγμένου όταν βλέπει τον πλούσιο να του πίνει το αίμα,γιατί τώρα θα υπήρχε ο φόβοε ο πλούσιος να στενοχωρηθεί από αυτό,και τότε πάει περίπατο όχι μόνον η δημοκρατία αλλά και ο ίδιος ο φτωχός...Εδώ η λογική λέει πως έχουμε να κάνουμε ή με ένα λαό ηλιθίων ή με ένα λαό που η καταπίεσή του από την εξουσία είχε τόση ζημιά κάνει μέσα του,που είχε γίνει εσωτερική καταπίεση και άγχος,με συνέπεια έναν άθλιο τρόπο ζωής.Και επειδή ηλίθιος τόσο πολύ κανένας λαός δεν είναι,ισχύει το δεύτερο σκέλος της υπόθεσης,πως ο αθηναίος πολίτης ήταν τρομοκρατημένος μέχρι βουβαμάρας.
    Φαίνεται πως η πλύση εγκεφάλου που έκανε ο Περικλής στους Αθηναίους,τους είχε κάνει ανίκανους όχι μόνο να διαμαρτυρηθούν ή να αντιδράσουν σε κάτι άδικο που τους γινόνταν,αλλά ούτε ακόμα και να συνειδητοποιήσουν ότι αδικούνται.Μόνο γελούσαν και ευχαριστιόνταν,μας λέει ο Περικλής, όταν το άδικο τους χτυπούσε.
    Πόσο μεγάλος πρέπει να ήταν ο τρόμος που είχε βάλει ο Περικλής μέσα στις ψυχές των άμοιρων αθηναίων που αυτοί ούτε την όψη του πειραγμένου να μην μπορούν να πάρουν όταν νιώθανε πάνω στο πετσί τους την αδικία και τον εμπαιγμό του ισχυρού διπλανού τους..
    Και δεν είναι καθόλου δύσκολο να εξηγήσουμε την κατάσταση αυτήν.΄Οταν ο φτωχός αθηναίος δεν έχει τα χρήματα που απαιτούνται για να πάει στα δικαστήρια όταν αδικείται,οταν ο πλούτος είναι εχέγγειο ατιμωρησίας,όταν η κλίκα του Περικλή λύνει και δένει στην Αθήνα,όταν βλέπει πώς τιμωρούνται οι "σύμμαχοι" που τολμούν να σηκώσουν κεφάλι,τότε πώς αυτός θα διανοηθεί να σηκώσει το δικό του;
    Κι αν κανένας από τους αθηναίους πολίτες είχε κάποιαν ελπιδοφόρα υποψία πως τα πράγματα δεν είναι τόσο τρομερά όσο δείχνουν,και θαρρούσε πως είχε περιθώριο άμυνας,αυτός,πηγαίνοντας στο θέατρο,έπαιρνε την σίγουρη απάντηση από το παράδειγμα που αυτό έδινε με τις παραστάσεις του,ώστε ο άμοιρος πολίτης εγκατάλειπε κάθε ελπίδα και ξαναγύριζε με σκυμμένο το κεφάλι στο μαντρί από όπου είχε προσπαθήσει να βρει έξοδο.
    .
    Τα θεωρικά ήσαν χρήματα που δίνονταν στους φτωχούς για να πάνε στο θέατρο.
    °Από τον θεσμό αυτό των θεωρικών,φαίνεται όλη η σαπίλα του αθηναϊκού καθεστώτος και όλη η βρωμιά του ξεσκεπάζεται,αν κανείς θέλει να δει τα πράγματα όπως είναι,και όχι όπως τα βλέπει ένας ομοτράπεζος του Περικλή-ένας απολογητής της πλουτοκρατίας.
    Και να γιατί: αν οι αθηναίοι δεν είχαν λεφτά να πάνε στο θέατρο,καταλαβαίνει κανείς τη φτώχεια που τους έδερνε.
    Αν πάλι είχαν λεφτά να πάνε στο θέατρο και δεν πήγαιναν,καταλαβαίνει πάλι κανείς ότι δε θέλανε να πάνε στο θέατρο.
    Και όταν μιλάμε για θέατρο στην αρχαία Αθήνα,μιλάμε για ένα μέσο προπαγάνδας,μιλάμε για ένα μέσο που με αυτό περνούσε τη γραμμή της η κυβερνώσα κλίκα,μιλάμε για την κρατική τηλεόραση της εποχής.Και είναι γνωστή η αυστηρότατη λογοκρισία στην οποία υποβάλλονταν κάθε έργο πριν ανεβεί στη σκηνή του θεάτρου.
    Οι "μη υποψιασμένοι","μη θυμώνοντες" και "μη πειραγμενοι" λοιπόν αθηναίοι,σπρώχνονταν από την πολιτεία να πάνε στο θέατρο,για να ακούσουν το κήρυγμα της ισοπέδωσης,για να μάθουν το τίμημα της ανυπακοής,και για να μπορούν να συνεχίσουν να ζουν έτσι καταπιεσμένοι στην Αθήνα,την πόλη που θα φημίζεται για αιώνες μετά την εξαφάνισή της,σαν η πόλη που σε αυτήν γεννήθηκε η δημοκρατία και η ελευθερία.Τερατογενέσεις πράγματι.

    Και ο αρχιτέκτονας του χρυσού αιώνα της Αθήνας συνεχίζει στο 37-3: "...είναι πιο πολύ από εσωτερικό σεβασμό που δεν παρανομούμε,στους άρχοντές μας κάθε φορά πειθαρχικοί και στους νόμους,και μάλιστα σε όσους από αυτούς έχουν γίνει για να βοηθούν τους αδικημένους,και σε όσους,και άγραφοι που είναι,όμως φέρνουν ντροπή ομολογημένη."
    Με "εσωτερικό σεβασμό" ο Περικλής εννοεί εξωτερικόν καταναγκασμό.Γιατί η πειθαρχία στους άρχοντες όταν αυτοί αδικούν,δεν δείχνει εσωτερικό σεβασμό,αλλά τρόμο για τις συνέπειες μιας ανυπακοής.Και το παράδειγμα το έχουμε μπροστά μας,είναι αυτή τούτη η συγκέντρωση των πολιτών στην οποία μιλάει ο Περικλής.Μιλάει σε ανθρώπους που έχασαν μέλη αγαπημένα της οικογένειάς τους σε έναν πρόσφατο,που μάλιστα την ώρα αυτή της ομιλίας συνεχίζεται,πόλεμο.Πόλεμο που ο ίδιος ο Περικλής επιζήτησε,πόλεμο που μπορούσε να έχει αποφύγει χωρίς να βλαφτεί ούτε η δόξα ούτε η ευμάρεια της αθηναϊκής πολιτείας.Και πώς αλλιώς θα εξηγιόταν η στάση των πολιτών να ακούνε να τους μιλάει για πειθαρχία στους άρχοντες ο άρχοντας που με τις αποφάσεις του δημιούργησε στους ακροατές του τόσες δυστυχίες στον πρώτο κιόλας χρόνο του πολέμου,παρά σαν μια στάση μοιρολατρείας αλλά και τρόμου για τις συνέπειες μιας αντίδρασης;
    Αλλά πιο πειθαρχικοί ήσαν οι αθηναίοι,μας λέει ο ομιλητής,στους νόμους που είχαν γίνει για να βοηθούν τους αδικημένους.
    ΄Ωστε στην Αθήνα υπήρχαν και αδικημένοι! Κατά λάθος θα αδικούνταν βέβαια...Γιατί σε μια τέλεια πόλη όπως στην Αθήνα του Περικλή έτσι όπως την περιγράφει ο Θουκυδίδης,θα είχαν παρθεί όλα τα ανθρωπίνως δυνατά μέτρα για να αποφευχθεί κάθε αδικία.
    Ας φωτίσουμε όμως και αυτή την αποστροφή του λόγου.
    Ξέρουμε ότι στα δικαστήρια της Αθήνας σπάνια κατάφευγαν οι πολίτες για να βρουν το δίκιο τους όταν ο αντίδικος συνέβαινε να είναι πλούσιος.Και αυτό επειδή ο δικηγόρος -δηλαδή ο ρήτορας που έγραφε τον λόγο υπεράσπισης των κατηγορουμένων-ζητούσε τόσο πολλά χρήματα που οι φτωχοί κατά κανόνα δεν είχαν να πληρώσουν.
    Το ίδιο απρόθυμοι ήσαν οι φτωχοί αθηναίοι,οι περισσότεροι αθηναίοι δηλαδή,να πάνε στο δικαστήριο και όταν ακόμα ήσαν όχι ενάγοντες ή κατηγορούμενοι,αλλά και ένορκοι.Στην περίπτωση αυτή η απροθυμία τους οφειλόταν στο γεγονός ότι οι πολίτες θα έχαναν το μεροκάματο.Τέτιος φόβος δεν υπήρχε φυσικά για τους πλούσιους ενόρκους,με αποτέλεσμα να δικάζουν πρακτικά μόνον οι πλούσιοι.Και καταλαβαίνουμε τι συνέπεια είχε αυτό-τις δίκες τις κέρδιζαν οι πλούσιοι.
    Με ποιον τάχα τρόπο εννοεί ο Περικλής πως οι αδικημένοι δικαιώνονταν;
    Κανείς δεν ξέρει,μιας και ο λόγος δεν μπαίνει σε λεπτομέρειες εκεί που δεν τον συμφέρει.
    Αλλά,μας λέει το κείμενο του λόγου, οι αθηναίοι είχαν να υπακούν και σε άγραφους νόμους,που μάλιστα αν παραβαίνονταν θα έφερναν ντροπή στον παραβάτη.
    Μπορούμε να υποθέσουμε με βεβαιότητα τέτιους νόμους.΄Ενας θα ήταν ο νόμος που απαγορεύει την κλοπή,άλλος εκείνος που απαγορεύει το αντιμίλημα στους άρχοντες και στους κάθε λογής ισχυρούς.
    Πήραμε μιαν ιδέα της αθηναϊκής δικαιοσύνης.
    Στο 38 ακούμε ότι η μια γιορτή ερχόταν μετά την άλλη για να διασκεδάζουν οι αθηναίοι.Οι γνωστές φιέστες για να αποξεχνάει ο λαός τα βάσανα και τα δικαιώματά του,και για να μην ξεσηκώνεται.Οι σύμμαχοι,δηλαδή οι υπόδουλοι στην Αθήνα υπόλοιποι έλληνες,πληρώνανε κάθε χρόνο το χαράτσι τους στην ισχυρή Αθήνα.Οι αποικίες αρμέγονταν,οι δούλοι δούλευαν.Γιατί οι πλούσιοι αθηναίοι να μην καλοπερνούσαν με γιορτές και πανηγύρια (αλλά και φιλοσοφώντας,όπως θα δούμε πιο κάτω);
    Ακόμα εδώ μαθαίνουμε πως αγαθά έρχονταν από μακρινά μέρη του κόσμου,και πως τα αγαθά αυτά τα απολάμβαναν οι αθηναίοι με τόσην οικειότητα σαν να τα είχε παράγει η δική τους γη.
    Τόσο φυσικό αισθάνονταν να δουλεύουν άλλοι γι αυτούς.
    Εκείνο που δεν μας λέει ο Περικλής είναι πόσοι από τις εκατό χιλιάδες αθηναίους-δεν μιλάμε για τους δούλους και τις γυναίκες-είχαν την οικονομική δύναμη να αγοράσουν αυτά τα αγαθά.΄Ομως αυτό μας το λένε άλλες πηγές.Και οι άλλες αυτές πηγές μας λένε ότι οι λίγοι απολάμβαναν τα αγαθά που έφερνε στην Αθήνα ο Περικλής.
    Στο 39 ο Περικλής συγκρίνει τη Σπάρτη με την Αθήνα για να αποδείξει πως η ζωή των αθηναίων είναι πιο ξεκούραστη στον καιρό της ειρήνης,χωρίς όμως και να υστερούν αυτοί στον πόλεμο όταν έρθει κι αυτουνού η ώρα.
    Δε διστάζει προτερήματα της σπαρτιατικής ζωής να τα βαφτίζει ελαττώματα,ώστε να αποδείξει την ανωτερότητα της αθηναϊκής κοινωνίας,με απώτερο σκοπό να δεχτούν οι ακροατές του ότι για μια τέτια πατρίδα όπως η Αθήνα,αξίζει να πεθαίνουν νέοι άνθρωποι,όπως αυτοί πάνω στα πτώματα των οποίων τώρα ο ίδιος ο Περικλής με τον επιτάφιό του ασελγούσε..
    Φαγητό και διασκέδαση για τους λίγους και πόλεμος για όλους είναι λοιπόν τα ιδανικά του Περικλή,και ακόμα η παράδοση στους απογόνους μιας ελεύθερης πατρίδας.Πέρα όμως από αυτά δεν βλέπουμε να υπάρχει στην Αθήνα η επιδίωξη κάποιου ιδανικού,που η ύπαρξή του θα δικαίωνε την υστερότερη φήμη της Αθήνας σαν της πόλης του φωτός του αρχαίου κόσμου.Σε έναν λόγο τέτιας επιδίωξης και εμβέλειας θα περίμενε κανείς να ακούσει κάτι και για ηθική,για πνευματικούς προβληματισμούς,για κάποιον σκοπό της ζωής πέρα από τα γνωστά και κοινά για όλους τους λαούς του κόσμου επιτεύγματα και αναζητήσεις.Παρά ακούμε να αντιπαρατάσσεται στον τρόπο ζωής των σπαρτιατών ο τρόπος ζωής των αθηναίων,και με βάση αυτή την αντιπαράθεση και μόνον να επιζητείται να δειχτεί η ανωτερότητα της Αθήνας,
    Καταλαβαίνει κανείς πως αυτά ενδιαφέρουν τις μάζες,και γι αυτό εκεί επικεντρώνει το ενδιαφέρον του ο Περικλής.Οι μάζες όμως των αθηναίων-ο λαός των αθηναίων-δεν θα έπρεπε να δονείται από υψηλότερα ιδανικά πέραν της διαπίστωσης ότι η καθημερινή ζωή του είναι πλουσιότερη από αυτήν των σπαρτιατών,αν θέλουν μερικοί σήμερα να τον παρουσιάζουν σαν τοω ιδανικό λαό που για μια φορά φάνηκε στης γης το χώμα;
    Αλλά ας τελειώσουμε και με αυτή την παράγραφο του επιτάφιου,λέγοντας έναν καλό λόγο για τον Περικλή,ή αν θέλετε για τον Θουκυδίδη:ότι δεν κατηγόρησε τους σπαρτιάτες για τη χυδαία συνήθειά τους να πηγαίνουν με γυναίκες.
    "Αγαπάμε το ωραίο και μένουμε απλοί".Και πάλι:"Ο πλούτος είναι για μας αφορμή για έργα παρά για παινεψιές και λόγια",διαβάζουμε στο 40-1.
    Γιατί όχι;Απλοί και χωρίς να λένε πολλά λόγια μένουν όσοι μ΄ ένα νεύμα τους μπορούν να τσακίσουν όποιον τους αμφισβητήσει κάποιο τους δικαίωμα.Γιατί να φωνάζουν,να χειρονομούν,να παινεύωνται ακόμα;Η κατάσταση είναι γνωστή σε όλους-όποιος παίζει με σημαδεμένη τράπουλα δεν εξάπτεται.
    Στο ίδιο,το 40-1,μας ανακοινώνει ο αρχηγός της αθηναϊκής δημακρατίας ότι οι αθηναίοι "αγαπούν" να φιλοσοφούν.
    Ας σταθούμε λίγο εδώ για να δούμε τη φιλοσοφία των αθηναίων.
    ΄Ολες τις φιλοσοφικές σχολές θα τις βρούμε στην Αθήνα του Περικλή.Είτε σαν δημιουργήματα των γηγενών,είτε σαν διδασκαλίες ξενόφερτων,κύρια από τη Μικρά Ασία,φιλόσοφων.
    ΄Ομως από όλες τις φιλοσοφίες επικράτησαν εκείνες που υπηρετούσαν και που μέχρι και σήμερα υπηρετούν την πλουτοκρατία.Οι άλλες εξαφανίστηκαν από άμεσα χτυπήματα της τότε εποχής-η διδασκαλία τους δεν "διαφημιζόταν",τα βιβλία τους δεν προωθούνταν,οι ιδέες τους δεν εφαρμόζονταν.Παραδείγματα: ο Σωκράτης καταδικάστηκε να πιει το κώνειο γιατί "εισήγαγε καινά δαιμόνια".Ο Αναξαγόρας,όταν ήρθε να διδάξει στην Αθήνα,καταδικάστηκε σε θάνατο επειδή δίδασκε ότι ο ήλιος δεν είναι θεός αλλά μια διάπυρη μάζα.Σώθηκε και φυγαδεύτηκα από τον Περικλή που ήτανε προσωπικός του φίλος.Ο Πλάτωνας ήθελε να κάψει τα βιβλία του Δημόκριτου που κυκλοφορούσαν στην Αθήνα.Εμποδίστηκε από τους πυθαγορικούς Αμύκλα και Κλεινία,που του είπανε πως δεν θα πετύχαινε σπουδαία πράγματα με την πράξη του αυτήνε,μιας και τα βιβλία του Δημόκριτου κυκλοφορούσαν και εκτός Αθηνών.Αλήθεια,όλα τα έχουν όχι μόνον πει,αλλά και όλα τα έχουν κάνει οι αρχαίοι έλληνες'ούτε ο Χίτλερ δεν ήτανε πρώτος όταν έκαιγε τα βιβλία των εβραίων.
    Αλλά μιας και το έφερε η κουβέντα,ας πούμε πως ούτε η Μαφία είναι εφεύρημα των ιταλών.Γιατί στην Αθήνα υπήρχαν οι καλούμενοι "συκοφάντες",οι οποίοι έπαιρναν χρήματα από πολίτες για να μη τους συκοφαντήσουν για κάτι που δεν είχαν κάνει.Και οι πολίτες τα έδιναν τα χρήματα αυτά για τον λόγο που είπαμε πιο πάνω,ότι δηλαδή τα δικαστήρια,που θα έδειχναν ίσως πως αυτοί δεν έκαναν την πράξη για την οποία κατηγορούνται,ήθελαν τόσο πολλά λεφτά για τους ρήτορες,που ήτανε συμφερότερο να υποκύψουν στονεκβιασμό.
    Βλέπουμε και από αυτά πόσο δημοκρατία ήτανε η δημοκρατία της Αθήνας,πόσο αγγελική ήταν η αθηναϊκή κοινωνία,και τέλος πόσο δικαιοσύνη ήταν η δικαιοσύνη της.
    ΄Ετσι επικράτησαν οι συντηρητικές φιλοσοφίες,και κύρια η φιλοσοφία του Πλάτωνα,η οποία στήριξε τους ισχυρούς κάθε εποχής,μιας και,επειδή τους βοηθούσε στην καταδυνάστευση των αδύναμων,την υιοθέτησαν σαν την κυρίαρχη και αλάθητη φιλοσοφία.
    Και όλοι μαθαίνουν από τότε πως υπάρχει μια ψυχή που πετάει σαν αφτέρουγο πουλάκι στο σύμπαν,περιμένοντας με αγωνία πότε θα γεννηθεί ο άνθρωπος για να πάει να εγκατασταθεί μέσα του,πως υπάρχουν οι ιδέες,οι οποίες κι εκείνες προϋπήρχαν πάντοτε κάπου εκεί ψηλά,ξέροντας,οι πονηρές,πως κάποτε θα ερχόταν ο άνθρωπος για να τον υπηρετήσουν,και πως το αγαθόν ταιριάζει μόνον στων ευγενών τη φάρα..
    Και η δύση ακολούθησε τις φιλοσοφικές επιταγές του Πλάτωνα για να φτάσει σήμερα στα χάλια που έχει,
    Αν ο Πλάτωνας,μαζί με την τάση του για το φιλοσοφείν,ήτανε ένας μεροκαματιάρης,και αν και πάλι έγραφε φιλοσοφικά βιβλία,τότε,με την προϋπόθεση ότι αυτά δεν θα καταστρέφονταν,ίσως να βοηθούσαν τον κόσμο οδηγώντας τον προς την ευτυχία του-γιατί τότε δεν θα αεροβατούσε,παρά θα έσκυβε με αγάπη επάνω στα προβλήματα τα πρακτικά του ανθρώπου.
    ΄Ομως ο Πλάτωνας ήτανε αυτό που ήτανε-ένας καλοζωϊσμένος αριστοκράτης που δεν ήξερε τι θα πει πόνος και δυστυχία.
    Στο 40-4 βλέπουμε ότι πιθανόν ο Πανάγαθος,όταν έφτιαξε τους αγγέλους,άφησε μερικούς παράμερα για να τους στείλει στην αρχαία Αθήνα όταν εμφανιζόταν ο Περικλής,για να έχει αυτός αγγελικούς υπηκόους.Αλλιώς δεν εξηγείται η ομοιότητα στη νοοτροπία των αγγέλων και στη νοοτροπία των αθηναίων όπως μας την παρουσιάζει εδώ ο Περικλής:"Και στην καλή διάθεση απέναντι στους άλλους δεν έχουμε την ίδια γνώμη με τον πολύ κόσμο."(αλλίμονο,δεν θα διέφεραν κι εδώ από τους άλλους προς το καλύτερο-όπως και στα άλλα;)"Τους φίλους μας ζητούμε να τους κερδίσουμε με το να κάνουμε εμείς καλό,όχι οι άλλοι σε μας.Κι είναι πιο σίγουρος εκείνος που κάνει το καλό ότι θα κυττάξει τη χάρη που του χρωστούν να την κρατήσει με τη συμπάθεια που θα δείχνει σ' αυτόν που ωφέλησε."
    Όλοι έρουν το καλό που οι αθηναίοι έκαναν στους συμμάχους τους,και ακόμα περισσότερο πόση "συμπάθεια" έδειχναν σ' αυτούς,προκειμένου να κρατήσουν τη "χάρη" που οι σύμμαχοι χρωστούσαν σ' αυτούς...
    Αλλά εδώ,στο 40-1,βρίσκεται και η πεμπτουσία του παραληρήματος του Περικλή,βρίσκεται το ζουμί όλης της υπόθεσης του ανθρώπινου δράματος,βρίσκεται συμπυκνωμένο το ευαγγέλιο των καταπιεστών και των εκμεταλλευτών του ανθρώπου από τα κτήνη.
    Διαβάζουμε λοιπόν (εμείς είμαστε που χρησιμοποιούμε κεφαλαία γράμματα):"ΚΑΙ ΤΗ ΦΤΩΧΕΙΑ ΤΟΥ ΝΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΕΧΤΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΤΡΟΠΗ.ΠΙΟ ΝΤΡΟΠΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΚΥΤΤΑΞΕΙ ΔΟΥΛΕΥΟΝΤΑΣ ΝΑ ΤΗΝ ΞΕΦΥΓΕΙ."
    Μ' άλλα λόγια:δυλέψτε σκλάβοι.Και μη φοβόσαστε,δεν πρόκειυαι να σας κατηγορήσουμε επειδή δεν έχετε λεφτά(διότι εμείς τα έχουμε όλα),ούτε και θα σας ανεχτούμε όμως τεμπέληδες(γιατί τότε ποιος θα συντηρεί και θα μεγαλώνει τον πλούτο μας;)
    Αυτά λέει ο πολύς Περικλής στους "δημοκράτες" αθηναίους,τους "συνειδητούς πολίτες",στα τρομοκρατημένα αυτά όντα που δεν τολμούν ούτε να σκεφτούν πως ό,τι ακούνε είναι η μεγαλύτερη ύβρις και για τους ίδιους και για τους νεκρούς τους.Υποταγμένα όντα-να οι δημοκράτες του Περικλή όπως και κάθε Περικλή σύγχρονου ή και παλιού.Δικτατορία με νόμους επικυρωμένη ώστε κανείς να μην μπορεί να την αμφισβητήσει -αφού τέτιες συνθήκες είχαν επιβάλει στην πολιτική ζωή της Αθήνας οι κατέχοντες,που κάθε τέτια αμφισβήτηση θα θεωρούνταν προδοσία.Η θεωρί α για το δίκαιο του ισχυρότερου σε πλήρη άνθιση και καρποφορία.Ή ζούγκλα σε ολόκληρη τη μεγαλοπρέπειά της-ιδού η δημοκρατία της Αθήνς του Περικλή,όπως ιδού η δημοκρατία του Παρισιού, ιδού η δημοκρατία του Βερολίνου,ιδού η δημοκρατία των Βρυξελλών,ιδού η δημοκρατία της Ρώμης,ιδού η δημοκρατία του Καϊρου,ιδού η δημοκρατία του Πεκίνου.
    Αφού όμως έτσι έχουν τα πράγματα,θα διασώζαμε τουλάχιστο την αξιοπρέπειαα και της παλιάς Αθήνας,και των σύγχρονων μιμητών της,αν ονομάζαμε το πολίτευμά της αντί δημοκρατία δικτατορία.
    Ούτε όμως την αξιοπρέπεια αυτή δεν έχουμε ούτε εμείς ούτε οι αρχαίοι αθηναίοι,ούτε και όσοι ασχολούμενοι με αυτούς,τους αποκαλούν,αναισχύντωσ.δημοκράτες.
    Αλλά ο Περικλής δεν αφήνει περιθώρια ούτε ατομικής αξιοπρέπειας στους αθηναίους.Γιατί θα ήταν αλήθεια αξιοπρεπής όποιος διαχώριζε τη θέση του από τη βρωμερήν αυτή μάζα και αποτραβιόταν σε μια καλύβα και τρεφότανε με τρόφιμα που ο ίδιος καλλιεργούσε,μη μετέχοντας σε αυτή την κτηνώδη κοινωνία του αλληλοφαγώματος και της ηθικής κατάπτωσης.Η προτροπή όμως του μέγα Περικλή άλλα επιτάσσει:"όποιος δεν συμμετέχει στα κοινά είναι άνθρωπος άχρηστος"!
    41-1:"Η πόλη μας είναι το σχολείο της Ελλάδας".
    Εδώ η δουλεία,η εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο,ο σκοταδισμός,η δεισιδαιμονία,η τεμπλιά,προβάλλονται σαν τάξεις στο σχολείο του τότε έλληνα.
    Αλλά δυστυχώς για τον άνθρωπο,η Αθήνα υπήρξε και το σχολείο γι όλη την ανθρωπότητα,γι αυτό και η ανθρωπότητα έχει τα χάλια που έχει.Αν η ιστορία μελετούσε και τις υποθετικές εξελίξεις του κόσμου-πράγμα αδύνατο-,θα στεκόταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον μπροστά στο καλό που θα είχε η ανθρωπότητα στην περίπτωση που η Αθήνα δεν είχε υπάρξει.Ίσως τότε αυτή
    να είχε ακολουθήσει δρόμο άλλον,ο οποίος με συμπράττουσες και άλλες ,πιθανές τότε,συνιστώσες,θα είχε ίσως οδηγήσει στην ευτυχία του ανθρώπου.
    Αλλά έχουμε κι άλλα δείγματα παραληρητού από τον πρώτο πολίτη της Αθήνας,που τη δημοκρατία του που εδώ παινεύει ο Θουκυδίδης,σε έλλο σημείο του έργου του την χαρακτηρίζει με το αληθινό της όνομα:"ενός ανδρός αρχή"
    Και είναι το δείγμα αυτό το ακόλουθο,από το 41-3:"η πόλη μας είναι η μόνη από τις τωρινές,που ούτε στον εχθρό,που ήρθε να τη χτυπήσει,δίνει να θυμώσει,από τι ανθρώπους κακοπαθεί,ούτε στον υπήκοο να παραπονεθεί ότι τον εξουσιάζουν ανάξιοι".
    Δικτάτορας που επαίρεται ότι υποτάσσει έτσι τους δούλους του,που αυτοί να μη δυσανασχετούν για την υποταγή τους,πώς θα χαρακτηριζόταν αλήθεια από ανθρώπους που μπορούν να σκέφτωνται;
    Το αφήνω στην κρίση των αναγνωστών,που αν δεν μπορούν να δώσουν τον χαρακτηρισμό που αρμόζει,δεν έχουν λόγο να ξαναπιάσουν στα χέρια τους αυτό το κείμενο γιατί δεν μιλάει με τη δική τους γλώσσα.
    Αλλά και άλλη αντίθεση των αθηναίων με τους υπόλοιπους ανθρώπους:"Και μόνο εμείς κάνουμε άφοβα το καλό στον ένα και στον άλλο,πιο πολύ γιατί έχουμε την πίστη πως είμαστε άνθρωποι λεύτεροι,παρά γιατί λογαριάζουμε το συμφέρον μας".Ναζωραίε,τώρα το ξέρουμε,το βάθρο της διδασκαλίας σου,το "αγαπάτε αλλήλους" το έκλεψες από τοω επιτάφιο του Περικλή.
    Στο 41-5 το συμπέρασμα:για μια τέτια πόλη αξίζει να πεθαίνει κανείς,όπως πέθαναν και αυτοί που σήμερα τιμούνται,αλλά αξίζει να πεθάνουν κι άλλοι για χάρη της.Απαραίτητο συμπέρασμα βέβαια.Άλλωστε γι αυτό το συμπέρασμα δεν εκφωνήθηκε και ο λόγος ολόκληρος;
    Στη συνέχεια,στο 42,βλέπουμε τον Περικλή,σαν παντοδύναμος που είναι,να δίνει άφεση όλων των αμαρτιών εκείνων που έπεσαν για την πατρίδα-και αν ακόμα κάποιος από αυτούς που έπεσαν υπέρ πατρίδος ήτανε "κάπως κακός"(γιατί ποιος αθηναίος θα μπορούσε να είναι πολύ κακός;),όταν πέθαινε πολεμώντας διαγράφονταν όλες του οι αμαρτίες.Κάπως όπως διαγράφονται οι μαρτίες των μωαμεθανών που πεθαίνουν για την πατρίδα.Νομίζει κανείς πως πηγή για τον χριστιανισμό και για τον μωαμεθανισμό δεν ήταν η θρησκεία των εβραίων,αλλά ο επιτάφιος του Περικλή.
    Πιο κάτω,στο 42-4,ομολογεί ο Περικλής πως ο πόθος των φτωχών (ώστε λοιπόν υπήρχαν και φτωχοί στην Αθήνα..Όμως όλοι τόσο ποτισμένοι από την Περίκλεια δημοκρατία,που σημασία δεν έδιναν στην φτώχεια τους,μπροστά στις μεγαλομανείς ιδέες της κλίκας του Περικλή),ήτανε να γίνουν μια μέρα πλούσιοι,και μάλιστα ότι ο πλούτος ήτανε σκοπός ζωής,ώστε να θεωρείται πως η θυσία του πόθου αυτού,που συνίστατο στον θάνατο για την πατρίδα,εθεωρείτο και το μέτρο της αγάπης (του φτωχού)για την πατρίδα.
    Αλλά στο ίδιο μαθαίνουμε ότι τόσο οι αθηναίοι ήσαν άσχετοι προς τον φόβο,ώστε πεθαίνοντας,εγλίτωναν όχι από τον φόβο(που ποτέ δεν θα μπορούσαν να νιώσουν),αλλά από την ιδέα ότι θαα μπορούσαν να φοβηθούν.
    Τέτιες ασυναρτησίες αλλά και άλλες παρόμοιες που θα μπορούσε κνείς να αναφέρει εδώ αν ήθελε να μακρυγορήσει,θα δικαιολογούνταν από την σκοπιμότητα της δημιουργίας μιας θρησκείας.Μήπως αυτό επεδίωκε ο Θουκυδίδης;Αν όχι αυτό,κάτι παρόμοιο πάντως,το οποίο και πέτυχε,την αναγόρευση δηλαδή της Αθήνας σε πατρίδα της "δημοκρατίας" από κείνους που είχαν και έχουν συμφέρον να συντηρούν τέτιες "δημοκρατίες".
    Ας όψεται η γλώσσα που είχε εδραιωθεί,βαφτίζοντας "μεγάλους" όσους έγραψαν σ' αυτή,όσες βλκείες κι αν είπαν με τ γραφτά τους αυτά.
    Στο 43 ακούμςε πως ο πολίτης της Αθήνας ήταν τόσο δεμένος με την πόλη,η μονάδ με το σύνολο,που δεν δίσταζε να πεθαίνει γι το συμφέρον της ολότητας.Και αυτό όχι όπως πεθαίνοτυν οι δούλοι ή οι εξαναγκασμένοι για τούτο υπήκοοι άλλων ,ανελεύθερων και ανάλγητων για τους κατοίκους τους πόλεων,αλλά όπως πεθαίνουν ;νθρωποι ελεύθεροι ένα συνειδητόν θάνατο για την αγαπημένη τους πατρίδα,Ξέρουμε όμως πως από τους αθηναίους οι περισσότεροι ζούσαν μια ζωή καταπιεσμένη,ανελεύθερη,δυστυχισμένη.Πώς θα μπορούσε οι δυστυχείς και φτωχοί ναα δώσουν τη ζωή τους για μια πατρίδα που τους έκανε δυστυχείς;Θα πρ;πει ή να εξαναγκάζονταν σ' αυτό,ή να ήσαν πνευματικά ανάπηροι που να παίρνουν τη δυστυχία τους για ευτυχία.Κατά τη γνώμη μς συνέβαιναν και τα δύο για διάφορα άτομα ή σύνολα ατόμων-πως η πλύση του εγκεφάλου των θηναίων από το θέτρο από τη μια.και από την άλλη η τρομοκρατία τους από τους άνομους νόμους ήτανε το αίτιο γι αυτή τους τη "θυσία" υπέρ της πατρίδας.
    Στο 43-1 φτάνει ακόμ,γι να ερεθίσει τη φτιαχτή φιλοπατρία των αθηναίων ,να χρησιμοποιήσει μως και το ερωτικό αίσθημά τους.Τους υποδείχνει ν' αγαπήσουν την πατρίδα σαν ερωμένη.(το ΆσμαΑσμάτων,οι ύμνοι για την Παναγία και ο Νυμφίος που έρχεται εν τω μέσω της νυκτός μας έρχονται στο νου μέσα από τα πονηρά επιχειρήματα του Περικλή στην προσπάθειά του να κρατήσει τα κεκτημένα)
    Στο 44-1 μαθαίνουμε πως ευτυχία είναι να πεθαίνει ο αγαπημένος των αθηνα:ικών σπιτιών για την πατρίδα,κι εκείνοι να τον θρηνούν.Πιο πάνω,στο 43-1,ο Περικλής ταυτίζει την ελυθερία με την ευτυχία.(μόνο που ο πεινασμένος δεν είναι ελεύθερος,οι αθηναίοι πεινούσαν,άρα οι αθηναίοι δεν ήσαν ευτυχισμένοι)Εδώ μας λέει ότι ευτυχία είναι να θρηνείς πάνω από τον τάφο του δικού σου ανθρώπου που έπεσε για την πατρίδα.Τέτια λατρεία του πολέμου δεν έχει ξαναφανεί.Συμπληρώνει,ευτυχώς,πως του είναι δύσκολο να τους κάνει να το πιστέψουν αυτό.Μπράβο του.
    Στο 44-3 έρχεται η προτροπή-εντολή για την μεγάλη ανάγκη:την τεκνοποίηση από όλους-και από υτούς που έχασαν τα παιδιά τους σ' αυτό τον πόλεμο,γι να πεθλανουν σε κ;ποιον άλλο πόλεμο.Τι κτήνος πρέπει να κλείνει μέσα του ο Περικλής ώστε πριν θαφτούν τα παιδιά εκείνα,αυτός να τους ζητάει κι άλλα..Και δεν πρόκειται μόνο για απαίτηση.Τους προειδοποιεί και τους απειλεί μαζί,υπενθυμίζοντάς τους ότι όποιος δεν έχει παιδιά,δεν θα έχει λόγο στα κοινά..
    °πευθύνται όμως και στα γερατειά ο αρχηγός της αθηναϊκής ηγεμονίς.Και τι τους λέει;"Ζήστε όσο ζείστε τρώγοντας τιμή.Γιατί λεφτά μην περιμένετε αφού πια δεν μπορείτε να δουλέψετε ή να πολεμήσετε.Γιατί,να ξέρτε,"χαρά δεν είναι να κερδίζει κανείς χρήματα,είναι να τον τιμούν"
    Να λοιπόν ,κι άλλη χαρά μοίρασε ο Περικλής σε μια μερίδα των αθηναίων,όπως οι κινηματίες μοιράζουν ελυθερίες στο λαό.Τα λεφτά,που δε φέρνουν χαρά ούτε τιμή,τα φυλάνε για τον εαυτό τους και την κλίκα τους και οι Περικλήδες και οι Παπανδρέηδες. Τα υπόλοιπα όλα,δεν έχουν λόγο να μη τα μοιρ;ζουν αφειδώς..
    Στο 45 πιάνει τώρα και τα παιδιά και τους αδερφούς όσων κείνται νεκροί μπροστά στα μάτια τους.Και τους θυμίζει-μη τύχει και κανένας το ξχάσει-πως κι εκείνοι,όταν λερθει ή ώρα πρέπει κι αυτοί να πεθάνουν-είχε δα πολύν κιρό ακόμα ο πόλεμος εκείνος για να τελειώσει..
    Και τελειώνςει με τις γυνίκες που έμειναν δίχως άντρα,λέγοντάς τους αυτό που ήδη ξέρουν,δηλαδή να είναι φρόνιμες,γιατί έτσι θα έχουν δόξα.
    Δόξα σε όλο το συγγενολόϊ.Να ένα μεγάλο κλό του πολέμου-μοιράζει τόσο απλόχερ τη δόξα..
    Η τελευταία φράση του λόγου,"Τώρα,αφού αποκλάψει καθένας τον δικό του,πηγαίνετε στα απίτια σας",εμένα στ' αυτιά μου κούγεται σαν ανακούφιση που τελείωσε ο λόγος:"Ουφ! Τελείωσε και η δική μου υποχρέωση.Άντε τώρα,κλάψτε τους κι εσείς όπως είνι κι η δική σας υποχρέωση,και πηγαίνετε να συηεχίσετε τη ζωή σας φροντίζοντας εκείνα που σας είπα".
    Βέβαια ο λόγος αυτός ποτέ δεν εκφωνήθηκε.Και δεν τον έγραψε ο Περικλής αλλά ο Θουκυδίδης.Και ο Θουκυδίδης ήθελε να δώσει το παράδειγμα ενός τέλειου κράτους -πόλης με το λόγο του αυτόν.Είπε δηλαδή ένα παραμύθι.Μ' αυτό συμφωνούμε,ένα παραμύθι πιο πάνω είτε πιο κάτω δεν βλάφτει.Βλάφτει όμως και πολύ μάλιστα,να παίρνουν στα σοβαρά μερικοί αδαείς ή καιροσκόποι το "μεγαλείο" της Αθήνας,και,ακόμα χειρότερο,να το προβάλουν για παράδειγμα προς μίμηση μιας θεν δήδημοκρατικής,ελεύθερης,δίκαιης πολιτείας.


    Γεώργιος Χολιαστός

    AntwortenLöschen
  7. Ρε φίλε μας τα είπαν κι άλλοι αυτά και μπήκαν στο χρονοντούλαπο. Δεν κουραστήκατε όλοι εσείς;
    Κοιτάτε τι θα κάνουμε όλοι μαζί με τον θάλαμο των αερίων που ζούμε κι αφήστε πια αυτά τα τσιτάτα! Και μη μου πεις ότι όλα θα φτιάξουν μόλις το προλεταριάτο έρθει στην εξουσία γιατί μάλλον δεν προλαβαίνουμε.

    AntwortenLöschen
  8. Στο φίλο Anonymous από Χολιαστό-

    Φίλε σ' ευχαριστώ για τη σοβαρότητα και την πυκνότητα που έχει η μικρή σε μάκρος παρατήρησή σου-είναι τόσο σπάνια αυτά τα πράγματα σήμερα...
    Εκτιμώ όσους έχουν ιδανικά και ιδέες (δηλαδή όποιους δεν είναι κενοί), όποιες και να 'ναι αυτές.

    Βλέπω ότι ενδιαφέρεσαι για το θάλαμο αερίων στον οποίο ζούμε.
    Έχω και γι αυτό κάτι που στο στέλνω αμέσως.
    Πρόσεξε σε παρακαλώ ότι, όπως και στον Επιτάφιό μου, θέτω μόνον προβλήματα, ή καλλίτερα κάνω σαφέστερα ή αν θέλεις αναλύω τα υπάρχοντα.

    Για σένα λοιπόν φίλε Anonymous:
    ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ Ή ΟΙ ΗΛΙΘΙΟΙ

    (διάλογος)


    Copyright (c) Γιώργος Χολιαστός

    Α' Εδώ το μέρος είναι ήσυχο και καθαρό.Έν' αεράκι απαλό φυσάει που χωρις να μας κρυώνει θα μας στεγνώσει τον ιδρώ από την ανηφόρα.Λέω φίλε μου λοιπόν,να κάτσουμε εδώ κι να ξεκουραστούμε.Κι ύστερα παίρνουμε την κατηφόρα για τα σπίτια μας.

    Β' Καλή είναι η ιδέα σου.Αν και νομίζω μόνο το κορμί θα ξεκουράσουμε.Το πνεύμα θα βρούμε κάποια αιτία πάλι να το βάλουμε σε δουλειά.Ιδίως τώρα που,ανηφορίζοντας τόσην ώρα,αμίλητοι είμαστε,για να μην κάνουμε διπλή
    την κούρασή μας.

    Α' Οι αιτίες φίλε μου δε λείπουν.κάποιαν αφορμή θέλεις να πεις.

    Β' Πράγματι,οι αφορμές ειν' ευκολότερο να μας δοθούνε.Κάθε μας σκεψη και πράξη,κάθε τι που βλέπουμε κι ακούμε,είναι αφορμή για μια συζήτηση που μόνο η κούραση ή κάποια ανάγκη μόνο μπορεί να σταματήσει.Κι αυτό που είπες πριν λίγο,είναι μια ωραία αφορμή ν' αρχίσουμε να συζητάμε για ένα θέμα που ξέρω πως οι γνώμες μας δεν ταιριάζουν πάνω σ' αυτό.

    Α' Και σαν τι είπα;Είπα μόνο πως καλά θα κάναμε αν καθόμαστε εδώ να ξεκουράσουμε το σώμα μας και ν' απολαύσουμε τον καθαρόν αέρα και τα όσα γύρω μας χιλιόμορφα απλώνουν.

    Β' Αφού μου λες πως αληθινά δεν πέρασε από το μυαλό σου καμμία σκέψη όταν τα 'λεγες αυτά,φίλε μου σε πιστεύω.Ας κάτσουμε λοιπόν να βλέπουμε και ν' ακούμε και να μυρίζουμε.Με όλες μας τις αισθήσεις ας χαρούμε τη γύρω φύση.Κι αν το μυαλό μου πονηρά εδούλεψε για λίγο,συχώρεσέ το.

    Α' Τώρα που το σκέφτομαι ξέρω τι εννοείς.Το θέμα για το οποίο διαφωνούμε είναι η προστασία του περιβάλλοντος.Κι αυτό νομίζω ήρθε στο μυαλό σου όταν πριν λίγο μίλησα για το αεράκι και για το ήσυχο και καθαρό αυτό μέρος.

    Β' Σωστά.Και δε νομίζεις πως είναι μια καλή ευκαιρία για συζήτηση πάνω στο θέμα;Όσο για μένα,θα 'ναι ιδανικό να συζητώ για κάτι που όλα γύρω μου όταν μιλώ θα είναι σύμμαχοί μου ακλόνητοι.

    Α' Ας αρχίσουμε λοιπόν. αι θ' αρχίσω με τη δήλωση που έκανα πριν μέρες και που τόσο σε είχε πειράξει.Τη θυμάσαι;

    Β' Και βέβαια τη θυμάμαι.Δεν ξεχνιούνται εύκολα τέτια λόγια,όταν μάλιστα λέγωνται από κάποιον που εκτιμώ τη γνώμη του και ξέρω πως σκέφτεται προτού πει κάτι.

    Α' Σ' ευχαριστώ και για τα δυο που είπες.Όμως αν έτσι συμφωνείς μαζί μου,τότε δεν υπάρχει θέμα για συζήτηση.

    Β' Εκτιμώ τη γνώμη σου,αυτό όμως δε σημαίνει πως πάντοτε συμφωνώ μ' αυτήν.Εκτός κι αν με πείσεις πως είναι σωστή.

    Α' Αυτή λοιπόν ας είναι η κουβέντα μας.Αλλά για θύμισέ μου τι ακριβώς είπα.

    Β' Είπες πως η προστασία του περιβάλλοντος είναι μια μεγάλη ηλιθιότητα.

    Α' Όχι,δεν είπα αυτό.Και ευτυχώς που σου έκανα την ερώτηση αυτή,γιατί αλλιώς θα κουβεντιάζαμε χωρίς να ξέρουμε για τι μιλάμε.Είπα πως όσοι κάνουν διαδηλώσεις υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος είναι ηλίθιοι.Είπα ακόμα ότι όσοι αποφεύγουν να πετάξουν ένα κομμάτι χαρτί στο δρόμο,είναι κι αυτοί ηλίθιοι.Αυτό είπα.Το θυμάσαι τώρα;

    Β' Δε βλέπω μεγάλη διαφορά από ό,τι είπα εγώ πως ειπες.Και επιμ'ενεις σ' αυτό;

    Α' Και βέβαια επιμένω.Είχες δίκιο όταν είπες ότι σκέφτομαι πριν μιλήσω.

    Β' Και γιατί λοιπόν είναι ηλίθιοι όσοι διαδηλώνουν εναντίον της μόλυνσης του περιβάλλοντος;Και γιατί είναι ηλίθιοι όσοι αποφεύγουν να πετάξουν ένα σκουπίδι στο δρόμο;

    Α' Γιατί,απλούστατα,με αυτές τις ενέργειές τους δε βοηθάνε στην αποφυγή της μόλυνσης του περιβάλλοντος,αλλά αντίθετα τη μαγαλώνουν.

    Β' ......


    Α' Βλέπω πως δε μιλάς.Σε έπεισα λοιπόν τόσο γρήγορα;Ή αφαιρέθηκες;Πού είσαι;

    Β' Προσπαθώ να καταλάβω αυτό που μόλις είπες.Πώς όποιος φροντίζει να μην πετάει σκουπίδια στο δρόμο,εκείνος μολύνει το περιβάλλον.Και πώς όποιος διαδηλώνει ενάντια ετη μόλυνση του περιβάλλοντος,εκείνος μολύνει με τον τρόπο αυτόν το περιβάλλον.Μα στο θεό σου,πώς μπορεί να λέγωνται αυτά τα πράγματα από ένα λογικόν άνθρωπο-γιατί για τέτιον σε ξέρω...

    Α' Οι απαντήσεις μου σε αφήνπουν έκπληκτον λοιπόν,για να μεταχειριστώ ήπιαν έκφραση.Και εμποδίζουν τη συζήτηση γιατί απ' ό,τι βλέπω δεν μπορείς να συνέλθεις από αυτή την έκπληξη και να συζητήσεις σαν ήρεμος άνθρωπος.Τι θα 'λεγες ν' αφήσεις εμένα να κάνω τις ερωτήσεις;Δεν παραξενεύομαι με καμμιάν
    απάντηση.Αν σε ρωτούσα "ο ήλιος γυρίζει γύρω από τη γη ή η γη γύρω από τον ήλιο;",κι εσύ μου απαντούσες "ο ήλιος γυρίζει γύρω από τη γη",ούτε τότε θα 'νιωθα έκπληξη.Θα προσπαθούσα μόνο να γνωρίσω τις σκέψεις που προηγήθηκαν για να φτάσεις σ' αυτό το συμπέρασμα.Κι αν κάπου έβλεπα πως έκανες λάθος θα σε
    διόρθωνα.Αν πάλι έβλεπα ότι δεν είχες λάθος,τότε θα παραδεχόμουν κι εγώ πως ο ήλιος γυρίζει γύρω από τη γη και μάλιστα θα σου ήμουν ευγνώμων που μου έμαθες κάτι καινούργιο.
    Λοιπόν τι λες;Να κάνω εγώ τις ερωτήσεις;

    Β' Είναι το μόνο που βλέπω να μπορεί να γίνει.Γιατί την πρώτη μου ερώτηση βρέθηκα σε αδυναμία να τη δευτερώσω εποικοδομητικά για τη συζήτηση.Κι αλήθεια βιάζομαι να δω τι κρύβει αυτή σου η απάντηση.Άρχισε λοιπόν.

    Α' Ας υποθέσουμε πως εσύ κι εγώ είμαστε οι μόνοι κάτοικοι της γης και πως καθένας μας έχει ένα κήπο από τον οποίο και ζει.Και ο κήπος αυτός είναι ο μόνος πόρος ζωής που έχουμε.Και ας υποθέσουμε πως ένα αυλάκι με νερό ποτίζει τον κάθε κήπο.Εγώ,γι να φτιάξω μια πισίνα και να κάνω άνετα το μπάνιο μου
    εκεί,παίρνω το νερό σου στρίβοντας το αυλάκι του και σε στερώ από τη μόνη πηγή ζωής που έχεις.Ποια θα ήταν η αντίδρασή σου;

    Β' Θα προσπαθούσα με κάθε τρόπο να πάρω πίσω το νερό που μου πήρες.

    Α. Και με ποιον τρόπο θα το έκανες αυτό;

    Β' Δεν ξέρω ακριβώς.Κάτι θα 'βρισκα.Όπως μπορούσα.

    Α' Εδώ φίλε μου έχουμε ξεκάθαρα τα πράγματα.Έχεις εμένα που κλέβω το νερό σου.Τι θα κάνεις;

    Β' Θα έρθω να σου πω ότι το νερό αυτό είναι δικο μου.Γιατί μπορεί κάτι να έπαθες και να μη το θυμάσαι.Και θα σου το ζητήσω πίσω,γιατί,θα σου εξηγήσω,από το νερό αυτό εξαρτάται η ζωή μου.

    Α' Πολύ σωστά.Μια λογική και ευγενική ενέργεια.Λοιπόν εγώ,όταν μου τα πεις αυτά,σου απαντώ πως δε με νιάζει αν το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή σου,και σε διώχνω κακήν κακώς από το σπίτι μου.Τότε τι θα κάνεις;

    Β' Θα πάρω μιαν αξίνα και θα προσπαθήσω να φέρω το νερό πάλι στον κήπο μου.

    Α' Δεν υπάρχει άλλη αξίνα σε όλη τη γη.Και μονο μ' αυτην θα μπορούσες να κάνεις αυτό που είπες.

    Β' Θα μεταχειριστώ κάποιον άλλο τρόπο.

    Α' Ποιον;Πες μου συγκεκριμένα.

    Β' Δεν ξέρω,,,

    Α' Δεν προχωρεί έτσι η συζήτηση.Γι αυτό θα την βοηθήσω κάνοντάς σου μιαν ερώτηση:Αν εγώ που σου έχω πάρει το νερό,και ύστερα από τις αρνήσεις μου στις παραπάνω αιτήσεις σου,σου πω:"Άκουσε γείτονα τι πρέπει να κάνεις και μη στενοχωριέσαι.Θέλεις να ποτίσεις τον κήπο σου.Το καταλαβαίνω.Μπορώ να σε βοηθήσω να λύσεις το πρόβλημά σου.Ξέρεις τι θα πρέπει να κάνεις;Πρωι πρωι κάθε
    μέρα θα τρως ένα αυγό για να 'χεις καθαρή φωνή,θα παίρνεις ένα πανώ που επάνω του θα έχεις γράψει με μεγάλα γράμματα "ΜΗΝ ΚΛΕΒΕΤΕ ΤΟ ΝΕΡΟ",και θα το στήσεις στην είσοδο του κήπου μου.Ύστερα θ' αρχίσεις να φωνάζεις:"Το νερό είναι η ζωή μου","Ο κήπος θέλει νερό","Όχι άλλη νεροκλοπή" και ό,τι άλλο παρόμοιο
    σου κατεβαίνει στο κεφάλι.Ύστερα από αυτό,το νερό θα έρθει στον κήπο σου και πάλι." Αν λοιπόν εγώ σου πω αυτά συ θα με πιστέψεις και θα τα κάνεις;

    Β' Όχι βέβαια.Ξέρω πως τίποτα δεν θα καταφέρω έτσι.

    Α' Αν όμως τα έκανες δε θα μπορούσε όποιος σε έβλεπε να σε χαρακτηρίσει ηλίθιον;

    Β' Και με όλο του το δίκιο μάλιστα.

    Α' Και μήπως ο μόνος τρόπος που μένει είναι να εξουδετερώσεις το γείτονά σου ή να τον βγάλεις από τη μέση;

    Β' Δε νομίζω ότι μένει άλλος τρόπος.Ή θα τον κάνω ανίκανον να με βλάψει ή..αν αυτό δΕν το μπορώ..που δεν το μπορώ...

    Α' Ναι...τι;

    Β' ...ή θα τον σκοτώσω.

    Α' Μήπως έχεις δυσκολία να παραδεχτείς πως το νερό είναι στο παράδειγμά μου το περιβάλλον και ο γείτονάς σου αυτός που το μολύνει;

    Β' Όχι,Ταιριάζουν όλα.

    Α' Και ο ηλίθιος που κάθεται και φωνάζει μπροστά στον κήπο δεν είναι οι διαδηλωτές για την προστασία του περιβάλλοντος;

    Β' Ναι,έχεις δίκιο,αυτοί είναι.

    Α' Πείστηκες λοιπόν πως όταν έλεγα πως όσοι διαδηλώνουν ενάντια στη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι ηλίθιοι;

    Β' Απολύτως.Όμως ακόμα δεν κατάλαβα πώς,εκείνος που διαδηλώνει υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος εκτός που είναι ηλίθιος,μολύνει το περιβάλλον,και πώς εκείνος που δεν πετάει ένα χαρτί στο δρόμο μολύβει κι αυτός το περιβάλλον.

    Α. Είναι πολύ απλό φίλε μου.
    Και οι δυο κάνουν ό,τι τους έχει πει ο μολυντής να κάνουν.Αυτός που διαδηλώνει καταναλώνει το χρόνο του σε ενέργειες αναποτελεσματικές,που δεν του αφήνουν χρόνο για την πραγματική λύση του προβλήματος,το ξεπάστρεμα δηλαδή των μολυντών.Όσο για τον άλλο ηλίθιο που δεν πετάει το χαρτι του στο δρόμο,αυτός μολύνει το περιβάλλον γιατί κι αυτός βαυκαλίζεται με την ιδέα πως έτσι θα λυθεί το πρόβλημα της μόλυνσης,με αποτέλεσμα να εφησυχάζει,ενώ το πρόβλημα μεγαλώνει αντί να μικραίνει.
    κατάλαβες τώρα;

    Β' Kατάλαβα και σ' ευχaριστώ.

    Α' Tι λες,πηγαίνουμε;

    Β' Πάμε!



    ...........................................................

    AntwortenLöschen
  9. Αγαπητέ Χολιαστέ,

    Εχω διαβάσει και έχω διαβάσει κριτικές και κριτικές για την Αθήνα του Περικλη και τη δική μας προφανώς

    ΑΛΛΑ τετοιο αχταρμα,
    δεν έχω διαβάσει πουθενά.

    για ποια μεροκάματα της πείνας λες ρε παιδάκι μου;;;
    μεροκάματα και εργατες υπήρχαν στη αρχαία Ελλάδα;;;;
    είχε γίνει η αστική επανάσταση και δεν το πήρα χαμπάρι;;;

    Αλλο Λωζάνη παιδάκι μου, άλλο Κοζάνη!

    Αλλο πράκτωρ άλλο εισπράκτωρ!

    Την καλημέρα μου

    AntwortenLöschen
  10. Αγαπητέ φίλε
    Την πρώτη φορά που κάποιος άνθρωπος δούλεψε για κάποιον άλλο, αυτό το έκανε για κάποιαν αμοιβή-στην αρχή σε είδος και αργότερα σε χρήμα.. Επειδή αυτή η αμοιβή δινόταν για τον «κάματο» του εργαζόμενου στη διάρκεια της «ημέρας»,είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε ήταν μεροκάματο. Πέστε το όπως αλλιώς θέλετε-το ίδιο κάνει.
    Και όποιον εργάζεται δε θα τον πείτε εργάτη; Πέστε τον όπως αλλιώς θέλετε, η ουσία είναι ίδια.
    Εργάτες δεν έφτιαξαν τα έργα του λεγόμενου χρυσού αιώνα;
    Εργάτες δεν έχτισαν τις πυραμίδες της Αιγύπτου;
    Ή μήπως την ιατρική των αιγυπτίων και των κινέζων για παράδειγμα, δε θα την πούμε ιατρική επειδή δεν είχαν ανακαλυφτεί ακόμα το ιώδιο, οι σύριγγες και τα αντιβιοτικά;

    Σας ευχαριστώ για το ευγενικό σχόλιό σας.
    Γιώργης Χολιαστός

    AntwortenLöschen
  11. Οχι δεν έχτισαν τις Πυραμίδες εργάτες, αλλά δούλοι,
    Εχει κάποια διαφορά.

    Επίσης ο κάματος της ημέρας έχει νόημα ΜΟΝΟ για εργάτη, ο οποίος εργαζεται την ημέρα και μετά πάει σπίτι του, ενώ ο δούλος δουλεύει νυχθημερόν με ΜΟΝΗ αμοιβη την τροφη του και μέρος για να κοιμηθεί. Τα παιδιά του ανήκουν και αυτά στον αφεντη και δεν έχουν άλλη προοπτική.

    Οι κοινωνίες έχουν ιστορικότητα και μόνο σαν τέτοιες τις κρίνουμε ή επι του ορθού τις αναλύουμε.

    Η κριτική σου στον χρυσό αιώνα του Περικλή, δεν έχει αρχη και τέλος, απλώς εκφράζει ένα μίσος σε κάθε τι ελληνικό και μένα αυτο με ενοχλεί!
    Υποθέτω, ότι ΔΕΝ είσαι έλληνας
    και βέβαια ούτε φιλέλληνας.

    AntwortenLöschen
  12. Κάπως αλλιώς μιλούσαν και υπέφεραν οι δημοκρατικοί για την παγκόσμια άμυνα στους μοναρχικούς=βαρβάρους, ελληνόφωνους και μη:
    http://amesidimokratia.wordpress.com

    AntwortenLöschen
  13. Οι αντιμοναρχικοί αρχαίοι δημοκρατικοί σε όλη τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο προσπάθησαν επανειλημμένα να ξαναφέρουν στην Εκκλησία τού Δήμου τις γυναίκες που είχαν διώξει οι πολεμοκάπηλοι Μυκηναίοι (και ο αυταρχικός Κέκροπας στην Αθήνα), όπως φαίνεται και από τη δράση τής Ασπασίας, που τη σταμάτησαν οι πολυδιαφημισμένοι μοναρχικοί (τύπου ΛΙΠΟΤΑΚΤΗ Θουκυδίδη και Αριστοφάνη), όταν έλειπε ο δημοκρατικός στόλος σε περιπολίες, ο οποίος τους προστάτευε από τους μεσανατολίτες ομοίους τους, δηλαδή τους μοναρχικούς βαρβάρους.
    Στην Αθήνα επίσης γνωρίζουμε από τα “Πολιτικά” και την “Αθηναίων Πολιτεία” (=άμεση δημοκρατία) τού διακριτικά δημοκρατικού Αριστοτέλη (που πέθανε από τον καημό του μετά από τη μάχη στην Κραννώνα), ότι 7 φορές κατά τον Χρυσό Αιώνα, έδωσαν ΠΛΗΡΗ πολιτικά δικαιώματα σε ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣ μετανάστες που υπηρέτησαν, όπως οι υπόλοιποι πολίτες-οπλίτες, την κατασυκοφαντημένη από τους ειλωτόφονους εφόρους, τους διαφθαρμένους σωκρατικούς και τους μπεκροπελλαίους ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑ, χάρη στην οποία υπάρχουμε, ενώ οι σημερινοί ανανούριστοι μοναρχικοί δεν έχουν ακόμα αλληλοφαγωθεί και, ώσπου να γίνει αυτό, σκορπάνε παντού το δηλητήριό τους...
    http://amesidimokratia.wordpress.com

    AntwortenLöschen

καλημέρα και καλά σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...