Πυρίτιδα, Μολύβι και ψωμί

Της Δέσπως

Αχός βαρύς ακούγεται πολλά ντουφέκια πέφτουν.

Μήνα σε γάμο ρίχνονται, μήνα σε χαροκόπι;

Μηδέ σε γάμο ρίχνονται, μηδέ σε χαροκόπι.

Η Δέσπω κάνει πόλεμο με νύφες και μ’ αγγόνια.

Αρβανιτιά την πλάκωσε στου Δημουλά τον πύργο.

- Γιώργαινα ρίξε τ’ άρματα, δεν είν’ εδώ το Σούλι

εδώ είσαι σκλάβα του πασά, σκλάβα των Αρβανίτων.

- Το Σούλι κι αν προσκύνησε κι αν τούρκεψεν η Κιάφα

η Δέσπω αφέντες Λιάπηδες δεν έκανε δεν κάνει.

Δαυλί στο χέρι άρπαξε, κόρες και νύφες κράζει:

Σκλάβες Τούρκων μη ζήσετε, παιδιά μαζί μου ελάτε.

Και τα φουσέκια ανάψανε κι όλοι φωτιά γενήκαν.

Μόνο «Πυρίτιδα, Μολύβι και ψωμί», ζήτησαν οι Σουλιώτες, μετά από 4 ολόκληρα χρόνια σκληρής και αδυσώπητης πολιορκίας από τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Οι πολιορκημένοι ζούσαν με αγριόχορτα μόνο. Ακόμα και το νερό τους έλειπε. Ωστόσο δεν θα λάβουν καμία βοήθεια και όταν οι Ρώσοι αποφασίσουν να τους συνδράμουν, θα είναι πλέον πολύ αργά.
Έτσι στις 12 Δεκεμβρίου του 1803 θα αναγκαστούν να συνθηκολογήσουν. Δύο χιλιάδες Σουλιώτες θα κατευθυνθούν προς την Πάργα και άλλοι περίπου χίλιοι προς το Ζάλογγο. Και ενώ η πρώτη κολόνα φτάνει στην Πάργα, η δεύτερη με αρχηγό τον Κίτσο Μπότσαρη θα χτυπηθεί στα στενά του Ζαλόγγου.
Στις 17 Δεκεμβρίου του 1803, έπεσαν στον βράχο του Ζαλόγγου εξήντα γυναίκες, αφού πρώτα έριξαν στο βάραθρο τα ίδια τα παιδιά τους, προτιμώντας τον θάνατο παρά της ατίμωση. Η Αγία Παρασκευή και το Κούγκι ανατινάζονται από τον καλόγερο Σαμουήλ, για να μην παραδώσει στον Βελή πασά την πυρίτιδα που είχε απομείνει. Η τραγωδία των Σουλιωτών συνεχίζεται στη Ρινιάσσα στις 23 Δεκεμβρίου 1803, όπου θα γραφεί μια άλλη ηρωική σελίδα αυτή της Δεσπως Σέχου Μπότση που αυτοπυρπολήθηκε σαν άλλος Σαμουήλ με όλο της το σόϊ και κορυφώνεται στο Σέλτσο, όπου είχαν καταφύγει οι Μποτσαραίοι…
Στις 23 Απριλίου του 1804 θα ολοκληρωθεί η καταστροφή και θα χαθεί το άνθος του Σουλίου, όπως αναφέρει ο Δημήτρης Νότη Μπότσαρη.

Και ενώ ο ίδιος ο Χρόνος υποκλίνεται στις Μεγάλους Ώρες Του, θα βρεθούν οι δήθεν ιστορικοί που δεν θα διστάσουν να υβρίσουν, να αποκρύψουν γεγονότα, να χαλκέψουν στοιχεία και τέλος, αφού ξεμπερδέψουν με τα ιστορικά γεγονότα, να ειρωνευτούν αυτές τις εξαίρετες εκφάνσεις του Ανθρώπου, που Τον υψώνουν πάνω από τον βούρκο της χυδαιότητας και της καθημερινότητας.
Τι ήταν ο χορός του Ζαλόγγου;
Μύθος ή ιστορία;
Ρίχτηκαν οι Σουλιώτισσες στο γκρεμό του Ζαλόγγου, αφού πρώτα είχαν ρίξει τα βλαστάρια τους – για να μην πέσουν αιχμάλωτες στα χέρια του Πασά – ή δεν ρίχτηκαν;
Στριμώχτηκαν λέει άλλη μια δήθεν ιστορικός η κυρά  Ψιμούλη, βαδίζοντας στο δρόμο που χάραξε η  η Ρεπούση. Συνωστίστηκαν στην άκρη του γκρεμού και …………………. πέσανε! Τι γυναικεία συμπαράσταση μα την αλήθεια. Είμαι σίγουρη ότι αυτή η κυρά κάποιο λόγο σε κάποια συγκέντρωση περί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα έχει εκφωνήσει, για την γυναικεία καταπίεση. Και ωστόσο δεν θα φειστεί να ειρωνευτεί αυτές τις γυναίκες που απέδειξαν με τον δραματικότερο τρόπο την παλληκαριά τους, αλλά και την ισότητα τους με τους συντρόφους τους!
Μετά τον συνωστισμό της Σμύρνης έρχεται ο συνωστισμός του Σουλίου. Τελικά όλη η ιστορία κατάντησε ένας ατέλειωτος συνωστισμός. Θα μπορούσαμε να περιμένουμε να διαβάσουμε ότι και οι Εβραίοι συνωστίστηκαν στα κρεματόρια, αλλά προς το παρόν ο αντισημιτισμός είναι η ιδεολογία της φασιστικής δεξιάς και δεν έχει πέραση, ενώ οι άλλοι συνωστισμοί είναι της φασιστικής αριστεράς, που έχει ανοιχτή λεωφόρο!
Το  βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά, «Συνωστισμένες στο Ζάλογγο» αναφέρεται στην ιστορία του Σουλίου και την κακοποίηση που έχει υποστεί από τον κάθε δήθεν ιστορικό ή ψυχολόγο. Στην μικρή αυτή μελέτη ο Γιώργος Καραμπελιάς αποδεικνύει βήμα – βήμα βασισμένος σε μια σημαντική δεξαμενή βιβλιογραφίας την Αλήθεια! Αυτή την Αλήθεια, που μας ανάθρεψε και που μας δίνει κουράγιο κάθε φορά που το μαχαίρι φτάνει στο κόκαλο της ρωμιοσύνης, να πεταχτούμε από την αρχή, να αντρειέψουμε και να θεριέψουμε όπως λέει και ο  Γιάννης Ρίτσος.
Διαβάζοντας τις «Συνωστισμένες στο Ζάλογγο», δεν μπορείς παρά να εξοργιστείς με την Ψιμούλη, η οποία προσπαθεί να μας πει ότι το Ζάλογγο δεν ήταν παρά ένας απλός συνωστισμός, κάτι που κατά την γνώμη μου σοκάρει πιο πολύ επειδή αυτές τις ύβρεις τις ακούει κανείς από γυναίκα. Εξίσου σοκάρει και η άποψη του Α. Πολίτη, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ - παριστάνει τον ……ψυχολόγο και προσπαθεί να ερμηνεύσει την πράξη των Σουλιωτισσών, με ..σαδομαζοχιστικά εργαλεία. Διαβάστε τι γράφει αυτός, που δεν μπορεί καν να διανοηθεί τι είναι ηρωισμός και τι είναι αυτό που κινεί την ιστορία, και φρικιάστε:

«Υπάρχει όμως μια δεύτερη εντυπωσιακή ιδιαιτερότητα, μια μοναδικότητα πιστεύω: η ευρωπαϊκή καλλιέργεια του χορού και η διασάλπισή του από τα φιλελληνικά ηχεία. (..) Το να συναντάς τις αρετές της ιπποσύνης και της αριστοκρατικής ευγένειας σ έναν λαό ακαλλιέργητο, καταπιεσμένο και φτωχό, προσδίδει επιπλέον διανοητική ικανοποίηση, κι έπειτα η λογοτεχνία, πολύ περισσότερο η ρομαντική, θέλγεται από τις ακραίες καταστάσεις. Το Σούλι λοιπόν, έχοντας από την μια μεριά τον ακραίο  ηρωισμό και από την άλλη την ακραία  βιαιότητα του Αλή συνιστούσε εξαίρετο παράδειγμα το ίδιο και ο γυναικείος ηρωισμός – και εδώ να ζητήσουμε την βοήθεια της ψυχανάλυσης ίσως να ανακαλύψουμε κι έναν κρυμμένον ανδρικό ερωτισμό».
Κα όπως παρατηρεί ο συγγραφέας, από το κάδρο αυτής της ελεεινής εικόνας - ερμηνείας αφαιρέθηκαν τα διαμελισμένα στο βάθρο του γκρεμού νεογνά, για να μην χαλάσει ο ρομαντικός – ερωτικός τόνος που έδωσε αυτός ο κύριος.
Στον αντι-χορό του Ζαλόγγου, δεν θα λείψει και ο Κορδάτος, ο οποίος στην τύφλωση του να ερμηνεύσει όλα τα ιστορικά γεγονότα σύμφωνα με τον ιστορικό υλισμό, έτσι όπως αυτός τον είχε καταλάβει, κάτι που κάνει και η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ - γράφει:
Επειδή ( Ο Αλή πασάς) χτύπησε τους εκμεταλλευτές και δυνάστες της φτωχολογιάς, καθώς και τους Σουλιώτες και τους Κοτζαμπάσηδες του έψαλαν όσα σέρνει η σκούπα και έτσι σχηματίστηκε η παράδοση ότι ήταν αιμοβόρος άρπαγας και σκληρός τύραννος…
Δηλαδή, κατά τον «μαρξιστή» Κορδάτο το παρακάτω λαϊκό τραγούδι, τον έγραψαν οι Κοτζαμπάσηδες,
αφού, κατά τον ίδιο, ο Αλή χτύπησε τους δυνάστες της φτωχολογιάς!

Σηκώνεται ο Αλή Πασάς και λέει στους πασάδες:
“Θέλω το Σούλι να χαθή μαζί με τα χωριά του.
Θέλω και τα κορίτσια τους σε τούρκικα χαρέμια.
Θέλω και τα παιδάκια τους όλα να τα τουρκέψουν.
Θέλω το Νότη Μπότσαρη ραγιάς μου να μου γένη”.

και γράφει παρακάτω, για να ολοκληρώσει την … έρευνά του:

Δεν είναι σωστό ότι ο Αλή κτύπησε τους Σουλιώτες με τον πιο σκληρό τρόπο; Σωστό είναι, αλλά τι ήταν οι Σουλιώτες; Η απάντηση ήταν ότι ήταν κλέφτες που ρήμαζαν τα γύρω χωριά.


Δυσκολεύομαι να βάλω τάξη στις σκέψεις μου, είτε από υπερφόρτωση του θυμικού μου είτε από βραχυκύκλωμα της κοινής λογικής. Φτάσαμε στο σημείο, που η επιθυμία για σβήσιμο από τα αρχεία της ιστορίας όλων εκείνων των γεγονότων που δίνουν αξία στον άνθρωπο και που κάνουν τη ζωή άξια να την ζεις έχει μετεξελιχτεί σε καθαρή μανία. Ο Κολοκοτρώνης ήταν αδελφή, ο Γλέζος ήταν μεθυσμένος όταν κατέβαζε την σβάστικα από την Ακρόπολη, οι Σουλιώτισσες γλίστρησαν και έπεσαν στο γκρεμό, ο Λεωνίδας ήταν μαζί με άλλους 600.000 και όχι μόνο με 300, ο Μέγαλεξανδρος άστα να πάνε και συνεχίζεται.
Ας επιστρέψουμε όμως στο ερώτημα που θέτουν κάποιοι ορκισμένοι φωταδιστές, λάτρεις της ιστορικής «αλήθειας» τύπου Πολίτη, Ψιμούλη, Κορδάτου, Ρεπούση κλπ. κλπ. κλπ.
Τι ήταν ο χορός του Ζαλόγγου Μύθος ή πραγματικότητα;
Και ας πούμε ότι ήταν μύθος`! Αλλά, Μύθος με Μι Κεφαλαίο. Ένας Μύθος από αυτούς που δίνουν στην Ανθρωπότητα, πάλι με Άλφα Κεφαλαίο δικαίωμα να ανασαίνει πάνω σ αυτόν τον υπέροχο πλανήτη μαζί με τα άλλα πλάσματα της Γης χωρίς να ντρέπεται!
Και ερωτάω:
Ποιος είναι ο λόγος να αποκόψεις έναν λαό από τους μύθους του; Η ας θέσουμε το ερώτημα αλλιώς: μπορεί να ζήσει ένας λαός χωρίς μύθους; Η απάντηση είναι όχι! Κανένας λαός δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την ύπαρξη Μύθων ή χωρίς κάποια Πίστη σε κάτι που του υπόσχεται Σωτηρία από τα καθημερινά του βάσανα.
Είναι ένα ερώτημα που έχει θέσει η φιλοσοφία από τη γέννησή της.
Πώς να ζήσεις χωρίς την ελπίδα της Σωτηρίας; Ο μύθος δίνει απάντηση σ αυτό το μεγάλο ερώτημα στηριζόμενος σε κοσμικές αξίες, ενώ η θρησκεία σε υπερβατικές. Η ανθρωπότητα μπορεί να περπατήσει στο δρόμο της Αρετής είτε με τον ένα είτε με τον άλλον τρόπο. Αν αφαιρέσεις από τον άνθρωπο και τα δύο το αποτέλεσμα θα είναι η εσχάτη βαρβαρότητα και ένας απαίσιος θάνατος! Αλλά αυτός ο λαός, ο ελληνικός δεν αξίζει ένα τέτοιο τέλος.
Μακάρι να βρούμε και μεις το θάρρος να τραγουδήσουμε, αγκαλιά με τους προγόνους μας, προκειμένου να βγούμε με το κεφάλι όρθιο από το σημερινό αδιέξοδο που μας συνωστίζει όλο και πιο βαθειά στο βούρκο της χυδαιότητας και της λογικής της αγοράς.