Eldorado: Έχετε ακούσει κάτι περί αυτού;

«Η Eldorado καταστρέφει τα πάντα»: Η Μ. Καδόγλου για την έρευνα της SOMO και τις Σκουριές»

Από microvia.gr

Η Μαρία Καδόγλου, φυσικός, από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων βρέθηκε στο στούντιο του microvia.gr σε μία έκτακτη εκπομπή με κυρίαρχα θέματα την έρευνα της ολλανδικής ΜΚΟ, SOMO, που αποκάλυψε το μηχανισμό φοροαποφυγής της Eldorado Gold, αλλά και την κατάσταση που επικρατεί τώρα στις Σκουριές και τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.

Καταρχάς τι είναι αυτή η ολλανδική έρευνα, ποιος την έκανε και όλα τα σχετικά…
«Την έρευνα την έκανε μια ολλανδική μη κυβερνητική οργάνωση SOMO, της οποίας τα αρχικά σημαίνουν κέντρο έρευνας μη κυβερνητικών οργανώσεων. Εδώ και πολλά χρόνια ερευνά τις επιπτώσεις των πολυεθνικών στο περιβάλλον, στους ανθρώπους, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η έρευνα έχει θέμα τη φορολογία της Eldorado Gold. Στην ουσία αυτό που γίνεται είναι ότι η Edlorado Gold χρησιμοποιείται στην ουσία σαν case study για να καταδειχθεί πως οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες φυγαδεύουν τα κέρδη τους μέσω διαφόρων λογιστικών τεχνασμάτων και θυγατρικών εταιρειών σε φορολογικούς παραδείσους, έτσι ώστε οι χώρες όπου γίνεται η καταστροφή να μην παίρνουν απολύτως τίποτα».

Όταν όμως λέμε για «φορολογικό παράδεισο» δεν εννοούμε αυτό που φαντάζομαστε συνήθως, κάποιο εξωτικό νησί, αλλά την Ολλανδία…
«Δεν το ήξερα ούτε εγώ, το έμαθα χάρη στην έρευνα ότι η Ολλανδία θεωρείται παγκοσμίως ο νούμερο ένα φορολογικός παράδεισος».

Δεν θα μείνουμε πολύ στα οικονομικά, αλλά νομίζω ότι μπορούμε να πούμε πόσα χάνει το ελληνικό Δημόσιο και κατ” επέκταση οι Έλληνες πολίτες από αυτή τη δραστριότητα της Eldorado.

«Η έρευνα της SOMO έδειξε ότι η Eldorado Gold έχει στήσει ένα δίκτυο εταιρειών μεταξύ Ελλάδας, Ολλανδίας και Μπαρμπέιντος, ώστε να φεύγουν τα κέρδη της εταιρείας από την Ελλάδα και να καταλήγουν στα Μπαρμπέιντος. Με υπολογισμούς που έκαναν συμπέραναν ότι από τον φόρο παρακράτησης και το φόρο εισοδήματος με αυτό το εταιρικό σχήμα το ελληνικό Δημόσιο έχει χάσει φόρους της τάξης των 3 εκατ. ευρώ. Αλλά πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι το ποσό αυτό φαίνεται να είναι χαμηλό. Αυτό το ποσό είναι μικρό επειδή η εταιρεία δεν είναι σε πλήρη δραστηριότητα, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι υπάρχει αυτός ο μηχανισμός. Δηλαδή η εταιρεία έχει φτιάξει έναν μηχανισμό έτσι ώστε όταν θα είναι σε πλήρη δραστηριότητα και θα λειτουργούν όλα της τα μεταλλεία να μπορεί να γλυτώνει τεράστια ποσά από φόρους. Αυτό έχουνε κάνει. Κι επίσης η SOMO το λέει καθαρά ότι δεν έχει μελετήσει όλους τους πιθανούς τρόπους φοροαποφυγής. Υπάρχουνε κι άλλοι τρόποι οι οποίοι αναφέρονται μέσα στη μελέτη αλλά δεν αναλύονται».

Να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν έχει συμμετάσχει το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων στο οικονομικό σκέλος αυτής της έρευνας…

«Το Παρατηρητήριο συνεργάστηκε μόνο στο κομμάτι της παροχής πληροφοριών σχετικά με τις δραστηριότητες της εταιρείας στην Ελλάδα, με την καταπάτηση των δικαιωμάτων και λοιπά. Και με την παροχή πηγών. Η SOMO ενδιαφέρθηκε γι” αυτό το θέμα γιατί καταρχάς αυτοί είχαν ήδη κάνει μια άλλη έρευνα, όπου ερεύνησαν το ρόλο της Ολλανδίας ως χώρας-διαύλου για την αποφυγή μεγάλων εταιρειών και μετά αφού γνώριζαν το θέμα των Σκουριών είδαν ότι ταιριάζει σε αυτό το πλαίσιο».

Απ” ό,τι κατάλαβα, μιλάμε για νόμιμες ενέργειες της Eldorado Gold.
«Απολύτως. Η φοροαποφυγη είναι απολύτως νόμιμη. Εξαιρετικά ανήθικη αλλά απολύτως νόμιμη. Στην ουσία εκμεταλλεύεται «παράθυρα» στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, τα οποία τα αποδέχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως συμβαίνει άλλωστε και με το Λουξεμβούργο που είναι στην επικαιρότητα τις τελευταίες ημέρες».

Η Eldorado τι απαντάει; Γιατί έχουν περάσει κάποιες μέρες από την 1η Νοεμβρίου που παρουσιάστηκε η έρευνα στο δημαρχείο, οπότε περιμένω ότι θα υπάρχει κάποια απάντηση.
«Η έρευνα καταρχάς τους κοινοποιήθηκε πριν από την παρουσίαση, δηλαδή περίπου ένα μήνα νωρίτερα. Και τους κοινοποιήθηκε ακριβώς για να διαπιστωθεί αν υπάρχει κάποιο λάθος στην έρευνα και να μπει και η άποψη της εταιρείας μέσα στην έρευνα. Η εταιρεία μέσω της δικηγορικής εταιρείας που την εκπροσωπεί απάντησε ότι δεν επιθυμεί να συμμετέχει και δεν θέλει να σχολιάσει. Και μετά την παρουσίαση που έγινε στη Θεσσαλονίκη η SOMO ξαναεπικοινώνησε με την εταιρεία, τους ξαναζήτησε συνεργασία και σχόλια και πάλι πήρε αρνητική απάντηση. Η εταιρεία τώρα μιλάει για δυσφήμιση, αλλά αυτά τα πράγματα τα γνώριζε».

Μετά την παρουσίαση της έρευνας και αφού η εταιρεία προσπάθησε να απαξιώσει τη SOMO, ο εκπρόσωπος της βγήκε σε κανάλι της Θεσσαλονίκης και είπε το εξής καταπληκτικό. Ότι αυτό το δίκτυο είναι για να φέρνει η εταιρεία χρήματα στην Ελλάδα από τον Καναδά και όχι για να διώχνει από εδώ».

Επίσης μιλάνε για 47 εκατομμύρια που έχει πληρώσει η εταιρεία στο ελληνικό κράτος.
«Ναι, λένε ότι έχουν πληρώσει 47 εκατομμύρια σε φόρους αλλά φόρους τριών εταιρειών, δηλαδή των τριών θυγατρικών σε Χαλκιδική, Σάπες και Πέραμα, δεν μας λένε σε πόσα χρόνια και βάζουν μέσα σε αυτούς τους φόρους και τους φόρους των υπαλλήλων τους και τις ασφαλιστικές τους εισφορές».

Είπατε ότι ως Παρατηρητήριο συμμετείχατε στα ανθρώπινα δικαιώματα. Με τι στοιχεία βοηθήσατε και τι συμβαίνει στις περιοχές των μεταλλείων και σχετίζεται με παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Αρχικά να ξεκαθαρίσω πως μπαίνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε μια έρευνα που σχετίζεται με τα φορολογικά. Οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι κάτι που συνοδευει τις μεγάλες εξορρυκτικές δραστηριότητες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα, δεν είναι κάτι καινούριο. Όμως, όπως μας το είπε η SOMO, ειδικά σε περιπτώσεις χωρών όπως η Ελλάδα που βρίσκονται σε τέτοια ανθρωπιστική κρίση, η φοροαποφυγή είναι θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Γιατί στερεί από το κράτος πόρους τους οποίους θα έπρεπε να έχει και θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει για τη ζωή των πολιτών του».

Θα κάνω εδώ τον «συνήγορο του διαβόλου» για να πω ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα θα μπορούσε να προσφέρει πόρους στο κράτος και θέσεις εργασίας στους πολίτες του. Υπάρχει κάποια απάντηση σε αυτό;

«Πάρα πολλές. Μπορεί επίσης να αφαιρέσει πολλές δουλειές από ανθρώπους που δεν εργάζονται στα μεταλλεία αλλά σε άλλους τομείς όπως στον τουρισμό, στη γεωργία, στην κτηνοτροφία, στη μελισσοκομία κλπ. Όπως επίσης μπορεί να καταστρέψει ένα περιβάλλον το οποίο είναι ζωτικός πόρος για όλον αυτόν τον κόσμο. Το περιβάλλον, το νερό, το δάσος, όλα αυτά δεν είναι εύκολο να αποτιμηθούν σε χρήμα αλλά ναι, είναι σαφείς επιπτώσεις».

Ας περάσουμε στο θέμα Σκουριές. Τι έγινε, τι γίνεται τώρα και ποια είναι η εκτίμησή σας για το τι μέλλει γενέσθαι.

«Η κατάσταση στις Σκουριές αυτήν τη στιγμή είναι ότι η εταιρεία δουλεύει πυρετωδώς, με τρομακτικούς ρυθμούς, καταστρέφει τα πάντα. Έχουν εκχερσώσει περίπου 1.800 στρέμματα δάσους. Ο παλιός ο δασικός δρόμος, 7 χιλιομέτρων που οδηγούσε πάνω στις Σκουριές έχει γίνει ένας αεροδιάδρομος, μια εθνική οδός. Αυτή τη στιγμή κατασκευάζουν το εργοστάσιο εμπλουτισμού στις Σκουριές, για το οποίο βέβαια ακόμη δεν έχει εκδοθεί άδεια δόμησης και κάνουν διάφορες άλλες προπαρασκευαστικές εργασίες. Ο χώρος του επιφανειακού μεταλλείου που έχει διάμετρο 700 μέτρων έχει καθαριστεί από δένδρα».

Οι κάτοικοι αντιδρούν;

«Οι κάτοικοι είναι στον αγώνα. Οι κάτοικοι συνεχίζουν να αντιδρούν και έχουμε και τη μεγάλη συγκέντρωση στις 23, όπου είμαστε αποφασισμένοι να τους σταματήσουμε… γιατί δεν μας παίρνει αλλο».

Ένα ακόμα θέμα που εντάσσεται στην κατηγορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι και η μεροληψία που δείχνουν τα σώματα τήρησης της τάξης κατά των ανθρώπων που αντιδρούν τις Σκουριές, προσπαθώ να το πω κομψά…
«Είσαι πάρα πολύ ευγενικός! “Κάποια μεροληψία” πωπω… Λοιπόν εδώ έχουμε ανοιχτή δήλωση της “Ελληνικός Χρυσός” ότι χρηματοδοτεί τα σώματα ασφαλείας. Δηλαδή πως αλλιώς να το πούμε; Χρηματοδοτεί τα σώματα ασφαλείας. Η καταστολή ξεκίνησε από τη μέρα που πάτησε το πόδι της η Eldorado στη Χαλκιδική, δηλαδή των Απρίλη του 2012. Εκεί ήταν που εμφανίστηκε πρώτη φορά η αστυνομία σε ρόλο ιδιωτικού φρουρού της εταιρείας. Και κάθε διαδήλωση μας αντιμετωπιζόταν με όλο και περισσότερη βία, δηλαδή στην αρχή μας πετούσαν δακρυγόνα και κρότου λάμψης, μετά άρχισαν τις πλαστικές σφαίρες, είχαμε τραυματισμούς, είχαμε ξύλο. Και φτάσαμε στη μεγάλη διαδήλωση του Οκτωβρίου του 2012 όπου έγιναν φοβερά πράγματα. Μας επιτέθηκαν κάτι αφηνιασμένα πλάσματα με στολές αστυνομικών, που χτυπούσαν ότι έβρισκαν, κεφάλι, πλάτη αυτοκίνητα… τα πάντα. Σπάγανε αυτοκίνητα και πετούσαν μέσα δακρυγόνα, τραβούσαν ανθρώπους και τους ποδοπατούσαν. Αυτό το πράγμα, ακόμα και άνθρωποι που έχουν ζήσει στη ζωή τους τρομακτική καταστολή, μας λένε ότι δεν το έχουνε δει, ποτέ και πουθενά. Και φυσικά αμέσως μετά τον εμπρησμό στις Σκουριές τον Φεβρουάριο του 2013, ξεκίνησε άλλο ένα κύμα καταστολής. Εκεί μπήκε μέσα και η αντιτρομοκρατική, αρχισαν και οι εισβολές στα χωριά στην Ιερισσό για να συλλαμβάνουν κόσμο, μπουκάρανε στα σπίτια δύο ανθρώπων μές στη νύχτα και τους αρπάξανε, κυριολεκτικά τους απαγάγανε… Σαν να βρισκόμαστε στη Λατινική Αμερική της δεκαετίας του 70».

Οι οποίοι άνθρωποι που συλλαμβάνονται παρουσιάζονται ως «ταραξίες», μόνο καταζητούμενους δεν τους έχουνε πει. Αυτή η εικόνα βγαίνει προς τα έξω και φυσικά έχουν μερίδιο τα ΜΜΕ.
«Μα φυσικά ο μόνος τρόπος που έχουνε να σπιλώσουνε αυτόν τον αγώνα είναι να μας παρουσιάσουνε σαν ταραξίες, τρομοκράτες, υποκινούμενους από σκοτεινά συμφέροντα…».

Ένα σχόλιο για τα ΜΜΕ και το πως προβάλλουνε ή μάλλον δεν προβάλλουνε τον αγώνα σας…
«Τα ΜΜΕ είναι καταπληκτικά. Τα ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι απολύτως ελεγχόμενα από την κυβέρνηση, το λένε και οι διεθνείς οργανισμοί. Τώρα όταν μιλάμε για μία επιχείρηση που έχει ως μέτοχο τον Μπόμπολα, τον γνωστό Μπόμπολα, που είναι και εργολάβος όλων των υποδομών της “Ελληνικός Χρυσός” και είναι και γνωστός μεγαλοκαναλάρχης, τι περιμένετε να βγει στον αέρα; Μέχρι τον εμπρησμό στις Σκουριές δεν λέγανε λέξη, καναμε εδώ στη Θεσσαλονίκη πορεία με 15 χιλιάδες άτομα και δεν την είδε κανείς! Εμείς τη λέμε “η αόρατη πορεία”. Αλλά η επόμενη πορεία ήταν ακόμα μεγαλύτερη, εν μέσω σκληρής καταστολής το Μάρτιο του 2013. Ήταν τότε που τα κανάλια είχανε κάνει στροφή 180 μοιρών στο θέμα Σκουριές και τάιζαν τον κόσμο Σκουριές και τρομοκρατία».

Ξαναπηγαίνοντας στο περιβάλλον, νομίζω ότι το σημαντικότερο πεδίο μάχης είναι το νερό. Για το οποίο ακούμε φοβερά πράγματα, ακούμε για αρσενικό, ακούμε «σημεία και τέρατα»… Να τα πιστέψουμε;

«Να τα πιστέψετε βέβαια. Σε όλα τα μεταλλεία στον κόσμο το βασικό πρόβλημα και πρώτο θύμα της μεταλλευτικής είναι πάντα το νερό. Λοιπόν στην περιοχή μας πριν από κάποιους μήνες, το Φεβρουάριο του 2014, εγκρίθηκε το Σχέδιο διαχείρισης νερών από εκροές ποταμών της Κεντρικής Μακεδονίας. Αυτό το σχέδιο για την περιοχή των μεταλλείων λέει δύο πράγματα. Πρώτον, ότι τα νερά της περιοχής Σκουριών, Μαύρων Πετρών είναι ήδη ρυπασμένα από τη μεταλλευτική δραστηριότητα, το λέει σαφώς ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα ευθύνεται για αυτήν την κατάσταση. Και δεύτερον, σε αυτήν την περίπτωση η οδηγία-πλαίσιο της Ε.Ε. λέει ότι θα πρέπει το κράτος να πάρει μέτρα ώστε να μην επιτραπεί η περαιτέρω ρύπανση των νερών και να επανέλθουν και σε καλή κατάσταση. Τα δικά μας τα νερά τα βάζει σε κατάσταση εξαίρεσης, δηλαδή αυτά τα νερά δεν θα προσπαθήσουν να τα φέρουν σε καλή κατάσταση, επειδή υπάρχει ένα καινούριο μεταλλευτικό έργο. Δηλαδή εδώ μας το λένε καθαρά, ότι τα νερά μας θα καταστραφούν, άρα όλα αυτά που λέγανε στις περιβαλλοντικές τους μελέτες ήταν για να ρίξουν στάχτη στα μάτια του κόσμου».

Είναι μη αναστρέψιμη η κατάσταση, ακόμα κι αν σταματήσει τώρα η εξόρυξη;
«Αυτήν τη στιγμή στις Σκουριές δεν υπάρχει εξόρυξη, εξόρυξη έχουμε στην περιοχή των Μαύρων Πετρών όπου εκεί η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Εκεί υπάρχει τρομακτική βλάβη και τα νερά που έρχονται σε επαφή με τα μεταλλεία είναι ακατάλληλα για κάθε χρήση. Όλο το νερό που έχουμε στην περιοχή… Στρατώνι, Αμμουλιανή, Ουρανούπολη, όλο το νερό προέρχεται από ένα βουνό, τον Κάκαβο, στην κορυφή του οποίου είναι οι Σκουριές. Αν γίνουν οι Σκουριές παέι και το νερό είναι τόσο απλό».

Εκτός από το νερό, που φυσικά δεν είναι απλό ζητήμα, αλλά ας πούμε με τη χλωρίδα τι συμβαίνει;
«Αυτήν τη στιγμή οι Σκουριές έχουνε γίνει… Βαγδάτη, πώς αλλιώς να το πω. Έχει ανοίξει μια τεράστια τρύπα στην καρδιά του βουνού, 1.800 στρέμματα, που δεν είναι ο 0,0%… τόσο που λέει η εταιρεία. Εμείς φτιάξαμε έναν χάρτη, βάλαμε δηλαδή το χάρτη της εταιρείας πάνω στο Google Maps και φτιάξαμε έναν χάρτη. Από αυτό που είδαμε τρομάξαμε και εμείς οι ίδιοι. Η καταστροφή του δάσους δεν είναι χωρίς συνέπειες για την υπόλοιπη περιοχή, γιατί το δάσος είναι αυτό που συγκρατεί το χώμα. Θα είναι αναπόφευκτα τα πλημμυρικά φαινόμενα, διαβρώσεις και λοιπά. Τα δυο ρέματα, το Καρατζά και το Λοτσάνικο που ξεκινάνε από τις Σκουριές, τα δύο ρέματα αυτά θα μετατραπούν σε ρέματα τοξικών αποβλήτων του μεταλλείου. Θα κατασκευαστούν δύο θεόρατα φράγματα ύψους 150 μέτρων αν μπορείς να το φανταστείς, φαντάσου 5 Λευκούς Πύργους τον έναν πάνω στον αλλον. Και πίσω από αυτά θα μπουν τα απόβλητα, αλλά όχι σε επίπεδη επιφάνεια, αλλά σε κεκλιμμένη».

Και αν δεν κάνω λάθος, παρά την ύπαρξη τέτοιων φραγμάτων έχουν γίνει ατυχήματα σε άλλες περιοχές με τοξικά απόβλητα, π.χ. σε Μεξικό, Καναδά…
«Έχουν γίνει τέτοια ατυχήματα σε όλον τον κόσμο και μάλιστα όχι σε χώρες του τρίτου κόσμου όπου δεν υπάρχουν μέτρα προστασίας και λοιπά, αλλά ακόμα και στον Καναδά, που υποτίθεται έχει έχει προηγμένο σύστημα προστασίας και ελέγχων. Αυτή η καταστροφή που έγινε στον Καναδά ήταν η μεγαλύτερη στον κόσμο κι έγινε από μια εταιρεία που δεν είναι και της πλάκας».

Κάπου μέσα στη συζήτηση είπες ότι έχει ευνοϊκή μεταχείριση η Eldorado Gold, οπότε ήθελα να σε ρωτήσω ευθέως. Υπήρχαν περιπτώσεις όπου η εταιρεία είχε κάποια προβλήματα και ήρθε το… «μακρύ χέρι» του νόμου για να τη σώσει;
«Αυτό είναι χαρακτηριστικό, όποτε η εταιρεία τα βρίσκει σκούρα με τη νομιμότητα, της φτιάχνουν έναν καινούριο νόμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το τελευταίο που έγινε στις Σκουριές, όπου δεν μπορούσε να πάρει άδεια για το εργοστάσιο εμπλουτισμού γιατί ήθελε να φτιάξει ένα κτίριο αντίθετο σε όλες τις διατάξεις της πολεοδομικής νομοθεσίας. Οπότε η κυβέρνηση έκανε μια τροπολογία με την οποία μεταβίβασε όλες τις αρμοδιότητες για τη δόμηση όλων αυτών των κτιρίων στο ΥΠΕΚΑ».